112 Çalışanları Vardiya Sistemini İstemiyor

Ülkemizde ambulans hizmetleri ilk olarak 1986 yılında İstanbul, Ankara ve İzmir’de 077 Hızır Acil Servisin kurulması ile başlamıştır. Bu sitemde ambulans, şoför ve maddi destek büyükşehir belediyeleri tarafından doktor ve tıbbi malzeme desteği de sağlık bakanlığı tarafından karşılanmaktaydı.1994 yılında ise Sağlık Bakanlığı tarafından 112 Acil Yardım ve Kurtarma adı altında bir sistem kurulmuştur. İlk yıllarda ambulans ekiplerinde sağlık memurları, ebeler, hemşireler, doktorlar ve şoförler görev yapmaktayken 2004 yılından itibaren acil tıp teknisyeni ve paramedikler de sistemde görev almaya başlamıştır.

Acil sağlık hizmetleri 7 gün 24 saat kesintisiz olarak sürdürülmesi zorunlu olan bir hizmettir. Bu nedenle sağlık çalışanları normal mesai saatleri dışında, hafta sonları ve resmi tatillerde de görev yapmakta, fazla mesai ve icap görevi nedeniyle yasalarla belirtilen normal çalışma sürelerinden daha fazla süre görev yapmaktadır. Ayrıca idare tarafından yapılan geçici görevlendirmeler nedeniyle çalışanlar aynı il içerisinde kadrolarının bulunduğu istasyonların dışında da görevlendirildiği gibi olağanüstü şartların bulunduğu illere de geçici olarak görevlendirilebilmektedir. Yine görevde bulunduğu nöbet sırasında gerçekleştirilen periferden merkeze ya da il dışı sevk nedeniyle mesai saatleri normal sınırları aşmaktadır. Görüldüğü gibi 112 Acil Sağlık Hizmetleri rutin ve standart bir çalışma temposundan farklı olarak interaktif bir şekilde sürdürülmektedir ve bu konuda sağlık çalışanlarının büyük bir özverisi söz konusudur. Ülkemizde kaç tane meslek grubu vardır ki (afet durumları haricinde) saatler içerisinde farklı bir ile giderek günlerce orada hizmet sunsun?
Kurulduğu ilk yıllardan itibaren 24 saat nöbet esasına göre sürdürülmekte olan 112 Acil Sağlık Hizmetleri 20 yılı aşkın bir süredir farklı sorunları olmasına rağmen oturmuş ve çalışanlar tarafından benimsenmiş bir sisteme sahiptir. Ülkemizin her bölgesinde ve 75 ilde temsil edilen güçlü bir sivil toplum kuruluşu olan Acil Tıp Teknisyenleri ve Teknikerleri (Paramedik) Derneği olarak, son günlerde gündemi sıkça meşgul eden vardiya sistemi konusunda illerde bulunan meslektaşlarımızla yaptığımız görüşmelerde ve Adana’da gerçekleştirilen ATT DER 3.İl Başkanları Toplantısında alınan tavsiye kararlarında ortaya çıkan hakim görüş: vardiya sisteminin uygun olmayacağı, mevcut sistemin tespit edilen aksaklıklarının giderilerek aynı sistemle devam etmenin daha sağlıklı olacağıdır.Kronikleşen sorunların çözümleri arasında hiç kuşkusuz vardiya sistemi de düşünebilir ancak mevcut şartlarda sistemde görev yapan binlerce sağlık çalışanın talep, beklenti ve çalışma koşulları da kesinlikle göz ardı edilmemelidir. 115 milyon 456 bin çağrının geldiği ve bunlardan sadece 3 milyon 980 bin çağrının gerçek olduğu sistemde teşhisin doğru tespit edilerek geliştirilecek çözüm önerileri kaynakların etkin ve verimli kullanılması adına son derece faydalı olacaktır. Bu konuda ATT DER’İN görüş ve önerileri şunlardır:

· Avrupa ülkelerinde başarı ile uygulanmakta olan Çağrı Karşılama (dispatch algoritma) algoritmaları ülkemiz içinde hazırlanarak komuta kontrol merkezlerinde çalışan meslektaşlarımızın standart bir yaklaşım sergilemesi sağlanmalı, hastaların durumuna göre 10dk içerisinde ulaşılması gereken-30 dk içerisinde ulaşılması gereken-acil ambulans hizmeti gerektirmeyen vb durumlar kategorize edilmelidir. Aksi takdirde her çağrıya bir ambulans görevlendirilmesi ve her vakaya il merkezlerinde 10 dk., kırsalda 30 dk. da ulaşılmak zorunda olunması ambulans hizmetlerinin acil sağlık hizmetleri misyonunu zedeleyecektir.
· Son dönemde artan ambulans kazaları vardiya sisteminin gündeme gelmesindeki en önemli etken olarak öne çıkmaktadır. Ancak kazalar analiz edildiğinde özellikle trafiğin yoğun olduğu gündüz saatlerinde bir artış gözlemlenmekte ve kazaların kaçıncı vakada meydana geldiği, kazaya sebebiyet veren nedenler, hasar oranları, kazalarda sürücülerin kusur oranlarını gösteren yeterli bir istatistiki veri bulunmamaktadır.
· 112 istasyonları arasında vaka ve iş yoğunluğu açısından uçurum olmamalı, eşit ve dengeli dağılımı sağlayacak çalışmalar yapılmalıdır.
· İllerde nüfus ve vaka yoğunluğu vb kriterlere bağlı olarak, doğum sonrası süt izni kullananlar ve gönüllülük esasına göre esnek çalışma saatleri planlaması yapılabilir.

Şüphesiz ki 112 Acil Sağlık Sistemi için düşünülen vardiya sistemi yaşanan sıkıntılara çözüm üretmek amacıyla iyi niyetli bir düşünce olarak görülmektedir. Ancak sistemin yüküne omuz veren 112 çalışanlarının da bu konudaki görüşleri dikkate alınmalı, yaşanacak sıkıntılar göz önünde bulundurularak karar alma süreçlerinde çalışanların sesine kulak verilmelidir.

Acil Tıp Teknisyenleri Ve Teknikerleri (Paramedik) Derneği

Paylaş