Bu yazımda ileri düzey İngilizce cümle örnekleri yok. Sadece olgunun ne olduğunun altını çizmeye çalışıyorum. İleri düzey İngilizce olgusunu anlamadan önce dil düzeyi olgusunu anlamamız gerekir. İleri düzey dil, basitçe, iyi bir dilbilgisi, kapsamlı ve seçkin cümlelerle kendimizi ifade etme ve bunu yazılı ortamda aynı netlikte aktarabilmektir. Yani kişinin ifade sanatıyla, kendini sözel veya yazılı olarak ifade edebilmesinin sınırlarıdır. Ana dil düzeyiniz, yabancı dil düzeyinizin de sınırlarını beliriler. Lütfen linkteki yazıyı dikkatle okumanız tavsiye edilir. İfade sanatı ve dil düzeyi arasındaki bağlantıya ve bir kaç önemli tüyoya o yazıda değinilmekte. Bu yazıda ileri düzey İngilizce ve genel olarak ileri düzey dil olgusu detaylarına değinmeye çalışacağım.
Akla hayale gelmeyecek kelimeler üst düzey demek değildir
Bir dili iyi konuşmak, emin olun ‘aşırı hızlı konuşmak, akla hayale gelmeyecek kelimeler kullanmak’ değildir. Unutmayın, her dilin konuşulduğu ülkede eğitimli, eğitimsiz, yeni ve eski nesiller görmek mümkün. Üst yaş kesimin kullanıp genç neslin daha önce duymadığı kelimeleri kullanmak İngilizcenizi daha iyi yapmaz. Shakespeare’in eserlerinde kullandığı ifadeleri kullanmak da aşırı ileri düzey İngilizce demek değildir. Evet İngilizcede 500 yıl önce kullanılan kelimeler halen var ve kullanılıyor. Ama bu kelimelerin çoğunu bir İngiliz dahi kullanmaz. Böylece, bir İngilizin dahi bilmediği kelimeleri bilmek ileri İngilizce bilmek demek değildir.
Türkiye’de günümüzde 70 veya 80 yaş üstü eğitimli veya eğitimsiz kesimin Türkçelerini kıyaslayın. Aynı mı ? Eğitimsiz kesimin kullandığı ve çoğunlukla sözlüklerde bulunmayan kelimeleri de duymuşsunuzdur. Sözlüklerde bulunsalar dahi söyleniş veya telaffuz ediliş şekillerinin farklılık gösterdiğini de bilirsiniz.
Kullanacağınız kelime ileri düzey bir kelime mi?
Yani sırf ileri düzey ingilizce konuşmak için aynı anlama gelen başka değişik bir kelimeyi kullanmak sandığınız ileri düzey bir kelime olmayabilir. Üstelik ana dili İngilizce olmayan bir ülkede büyümediyseniz bunu ayırt edebilme şansınız bile yoktur. Şimdi daha somut ama tam olarak emsal teşkil etmeyecek bir örnek vermek istiyorum. Benim rahmetli anneannem girmek kelimesi yerine tıkılmak kelimesini, Adanalı olduğu içi (dıhılmah) gibi tamamen yöresel bir telaffuz ile seslendirirdi. Oysaki dışardan duyan birisine bu söylem kaba gelir. Genç birinden duyduğunuz zaman ise daha kaba gelir. E tabi bu şekilde konuşan kesimlerin derdi kabalık yapmak değil. Bulundukları çevre ve sosyo kültürel yapıya göre değişik yörelerimizden insanlar ve özellikle yaşlılar günümüzde bize kaba gelen bazı kelime ve telaffuz şekillerini tercih ediyor olabilirler. Bu onların alışkanlığıyla alakalıdır. Ancak genel alamda eğitimli veya üniversite mezunu olan anneannelerin konuşmaları genelde yöresel şive ve ağızlardan çıkmıştır. Yani ülkemizde 85 yaşındaki herkes İoanna Kuçuradi değil.
Ayrıca, anneannem girmek kelimesi yerine tıkılmak kelimesini kullanıyorsa, bunu Türkçeyi sonradan öğrenmiş birine nasıl anlatırdınız? Üstelik bu kişi bu kelimenin sosyokültürel etkisini, yani, kullanıldığında diğerleri üzerinde yaratacağı etkiyi veya genelde ileri yaş kesimin bunu kullandığını bilemez. Bu kelimeyi kullanmanın eğitimsizlikten geçtiğini anlayacak düzeyde bir Türkçe ileri düzey Türkçe midir? Nerden baktığımıza göre değişir değil mi? Bu bir kültürdür ve eğitimli eğitimsiz olmak arası olgulardan ötedir. Ve ayrıca bu, Türkçe ana dil düzeyidir. Ve görüldüğü üzere ana dilin dinamikleri, dolayısıyla anadilin düzeyleri de farklılıklar göstermektedir. Yöresel, kaba veya kibar diye nitelenen bu olgular Amerika’da da var İngiltere’de de var! Yani olmaması garip olur. Çünkü diller olarak diller toplum ve insanı kapsadığı için toplumsal ve bireysel olgulardır.
İleri İngilizce olgusuna Türkçe örnekler
Ülkemizdeki yaşlı kesimin yöresel Türkçe örneklerinin ardından somut başka örnekler vermek isterim. Şimdi anneannemin tıkılmak kelimesi yerine sırf daha kaliteli ve ileri düzey Türkçe kullanmak adına girmek kelimesi yerine, arz-ı endam etmek, dühul etmek, Hülul etmek gibi anlamlarından dahi emin olmadığımız kelimeleri kullanmayı da tercih etmeyiz değil mi ? Yani bu kelimeler Osmanlıca farsça kökenli olup tam olarak ne anlama geldiğinden de emin değiliz. Aynı şekilde İngilizcede de onlarca benzerini ve tam olarak ne anlama geldiğini anlayamayacağımız kelimelerle karşılaşabiliriz. Yani basitçe girmek kelimesi varken İngilizcesi için enter demeyi tercih etmek akıllıca olur.
Bakanlık düzeyinde ileri düzey İngilizce ve Türkçe
İleri düzey İngilizce diye bir şey var bu doğru. İleri düzey Türkçe de var bu da doğru. Ancak Türkçenin ileri düzeyiyle İngilizcenin ileri düzeyinin dinamikleri farklı. Bizim dilimiz yazıldığı gibi okunan, çok güçlü ve sade bir dildir. Dilimizin daha ileri hali, daha doğrusu daha resmi hali bakanlık düzeyindeki halidir. Ve çoğunlukla Osmanlıca (arapça farsça) kelimeleri de içerir. Hukuk dili de resmi dilin dolayısıyla ileri düzey Türkçenin kullanıldığı alanlardır. Askeri ortamlarda da bu geçerlidir. Örneğin bir er komutanına ‘İhbar üzerine olay yerine ambulans, ve sivil savunma ekipleri intikal etti’ diyebilir. Ama siz intikal etmek kelimesini günlük hayatta kullanmayı tercih etmezsiniz sanırım. Ulaşmak daha popüler değil mi ?
İngilizcede çok fazla kelime vardır. Bunun temel sebepleri, resmi dil olarak farklı büyük coğrafyalarda konuşulması ve dolayısıyla farklı kültürlerde ana dil olmasıdır. Ayrıca, her coğrafyada da edebiyat, sanat alanında ve bu ülkelerin sokaklarında halklar arası konuşmada da değişik kelimelerin kullanımından kaynaklıdır. İngilizcebin dünyanın ortak dili konumunda olduğu ise bir başka tartışma konusu. Alttaki videoda, günlük hayattan basit düzeyde kelimelerin farklı ülkelerde nasıl kullanıldığına bakın.
Bu yazıda verilebilecek çok fazla örnek ve değinilmemiş çok fazla detay ve istisnaların olduğunu belirtmek isterim. Çünkü asıl vermek istediğim mesaj ileri düzey İngilizce öğrenmek adına anlamlarını içselleştiremediğiniz kelimeleri öğrenmeye takılmamanız gerektiğidir. Tıpkı kendi ana dilimizde olduğu gibi hukuk edebiyat vb. alanlarda kelimeler farklılıklar gösterir. Ayrıca ana dilinizden daha ileri yabancı dil bilmenizi kimse beklemez ve sınırınız çoğunlukla ana dilinizdir. Bununla birlikte günümüz dünyasında en ileri İngilizceye örnek teşkil edecek kelimeler ise Toefl ve IELTS gibi sınavlarda karşılaşılan kelimelerdir. Bu kelimelerle eğitiminizin ilerleyen aşamalarında haşır neşir olabilirsiniz. Dilsel düzeyde ilerlemek, kim olduğunuz ne iş yaptığınız ne ürettiğiniz ve ne tür iletişimlerde bulunduğunuzla orantılı olarak zaman içerisinde mümkün olur.
Tek başına kelime bilgisi istediğiniz şey olmayabilir
Bir çok öğrenci adayının en çıkmaza girdiği an İngiltere veya Amerika’ya gittiğinde duyduğu İngilizceden ilk başlarda hiç bir şey anlamadığı andır. Yüzlerce saat ders almış ve en ileri düzey kelimeleri öğrenmiş olmanıza rağmen insanların, pek de eğitimleriniz esnasında aldığınız derslerdeki gibi konuşmadığını duyduğunuz zaman şaşırmayın. Çünkü yazı boyunca bahsettiğim bütün olasılıklarla karşılaşırsınız. Yaşlı bir bayanın İngilizcesini hiç anlamayabilir veya sadece eğitimli ve resmi İngilizce konuşanları anlayabilirsiniz. Bu problemin en temel sebebi ise aslında bildiğiniz halde duymadığınız veya okullarda öğrenme fırsatınızın olmadığı sokak İngilizcesi veya beklenmedik deyimsel fiillerdir. Hiç panik olmayın. Hali hazırda iyi bir İngilizce eğitimi aldıysanız, öğrendikleriniz seslere adapte olacaktır. Siz İngilizceyi öğrenmiş olabilirsiniz ama Amerikanca Ve İngiltereceyi daha deneyimlemediniz. Kelimeler sadece yazılı olgular değildir. Farklı bölgelerde farklı seslendirilirler. İngilizce kelimelerin okunuşu ve sesleri anlamak spesifik bir eğitim almayı ve özellikle söz konusu coğrafyada yaşamayı gerektirir.
Amerikanca veya İngilterece usluplara örnek teşkil edecek ileri düzey İngilizce örnekleri bu linkte bir hayli var. Mutlak bakınız.
Bir Cevap Yazın