„Je moet elkaar niet voortdurend bij de rechter treffen”, zegt waarnemend burgemeester Leendert Klaassen na afloop van zijn bezoek aan Den Haag. „Daarom houden we eerst bestuurlijk overleg om te onderzoeken of we tot een gezamenlijke opvatting over de cijfers kunnen komen.”

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) meent zich aan de uitspraak van de rechter te houden als er ‘s nachts niet meer dan 2000 asielzoekers in Ter Apel overnachten. Tot afgelopen weekend lukte dat. Overdag verbleven echter méér mensen in het asielcentrum, omdat de asielzoekers die overnachten in de noodtenten in 2e Exloërmond (gemiddeld 150) ‘s ochtends teruggebracht worden naar Ter Apel.

Geldt uitspraak rechter ‘s nachts of overdag?

De gemeente Westerwolde vindt dat de bezetting in Ter Apel altijd onder de 2000 mensen zou moeten zijn. Daarover heeft de gemeente immers een kort geding aangespannen tegen het COA en gewonnen. „De rechter heeft zich duidelijk uitgesproken”, zegt Klaassen.

De rechter heeft bepaald dat ‘het aantal personen aan wie op de opvanglocatie te Ter Apel opvang of anderszins onderdak wordt geboden’ vanaf 22 februari onder de 2000 moet zijn. Gebeurt dit niet, dan moet het COA de gemeente een dwangsom betalen van 15.000 euro ‘voor iedere dag, een dagdeel daaronder begrepen, dat hij niet aan de veroordelingen voldoet’.

Nachtopvang 2e Exloërmond steeds meer gebruikt

In de eerste week nadat de uitspraak inging, werd de nachtopvang in 2e Exloërmond niet gebruikt. Na 1 maart zijn er langzamerhand steeds meer mensen ‘s nachts daarnaartoe gebracht. Gemiddeld zijn dat er 150 geweest, de laatste paar nachten was 2e Exloërmond met 200 mensen vol.

Het COA heeft de gemeente steeds geïnformeerd over het aantal mensen in Ter Apel én in 2e Exloërmond, aldus een woordvoerder van het COA. Die tenten voor nachtopvang (die eerst in Stadskanaal stonden) worden al maanden gebruikt als het in Ter Apel zo druk is dat er onvoldoende bedden zijn.

Het gaat dus niet om een truc van het COA om dwangsommen te ontlopen. Wel zijn gemeente en COA het oneens over wanneer er een dwangsom betaald moet worden: alleen als er ‘s nachts teveel mensen slapen of ook als het overdag te druk is.

Gaat gemeente niet om dwangsommen

„Het gaat ons niet om de dwangsommen”, zegt burgemeester Klaassen. „We hebben te maken met overlast die door een bepaalde groep in het dorp wordt veroorzaakt. Dat speelt ook overdag, niet alleen ‘s nachts. Het gaat om de totale belasting voor de omgeving.”

Klaassen wil nog niet speculeren over een mogelijke nieuwe gang naar de rechter als COA op deze manier te werk blijft gaan. „We gaan samen om tafel om te kijken hoe we eruit kunnen komen.” Sinds dit weekend is de bezetting in Ter Apel ook ‘s nachts te hoog (in de nacht van zondag op maandag sliepen er 2042 mensen), dus moet het COA sowieso dwangsommen betalen.

Kennismakingsgesprek Klaassen en Van der Burg

De waarnemend burgemeester, die de zieke Jaap Velema vervangt, was maandag in Den Haag om kennis te maken met staatssecretaris Eric van der Burg. Behalve over de bezetting in Ter Apel, spraken ze over de sluiting van de procesbeschikbaarheidslocatie (pbl) die overlast zou moeten bestrijden.

De rechter oordeelde twee weken geleden dat er geen wettelijke basis is voor de vrijheidsbeperking van asielzoekers in de pbl. „De staatssecretaris is hard op zoek naar een manier om de pbl voort te zetten die de toets van rechterlijke kritiek wél kan doorsteen”, zegt Klaassen.