بیماری نقرس چیست؟

“نقرس چیست؟” نقرس یک بیماری آرتریتی شایع و پیچیده است که توانایی درگیر کردن هر فردی را دارد. این بیماری از طریق تجمع بیش از حد اسید اوریک در خون، که به کریستال‌های تیز در مفاصل تبدیل می‌شود، شناسایی می‌شود. علائم نقرس معمولاً با حملات ناگهانی و شدید درد، همراه با تورم، قرمزی، و حساسیت به لمس در مفاصل، به ویژه در انگشت شست پا، خود را نشان می‌دهند. این علائم می‌توانند به شدت ناراحت‌کننده باشند و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهند.

حملات نقرس معمولاً بدون هشدار قبلی رخ می‌دهند و اغلب در نیمه‌های شب فرد را با احساس سوزش شدید در انگشت شست پا بیدار می‌کنند. در طول یک حمله، مفصل درگیر به شدت گرم، متورم و حساس می‌شود، به طوری که حتی وزن یک پارچه نازک روی آن نیز می‌تواند ناراحت کننده باشد. اگرچه علائم ممکن است برای مدتی از بین بروند، اما بدون درمان مناسب، حملات نقرس ممکن است بازگردند و به تدریج شدیدتر شوند. خوشبختانه، روش‌های مؤثری برای کنترل و جلوگیری از تشدید علائم نقرس وجود دارد که شامل تغییرات سبک زندگی و داروهای خاصی است. این روش‌ها می‌توانند به کاهش خطر حملات مکرر و کاهش درد و ناراحتی ناشی از این بیماری کمک کنند.

عوامل خطر ابتلا به نقرس چیست؟ | عوارض نقرس کدام است؟

علائم نقرس چیست؟

درد ناشی از نقرس عمدتاً در مفصل بزرگ انگشت شست پا آغاز می‌شود، اما این بیماری می‌تواند به سرعت گسترده‌تر شده و سایر مفاصل بدن را نیز درگیر کند. علاوه بر مفصل شست پا، مفاصل دیگر مانند مچ پا، زانو، آرنج، مچ دست و حتی انگشتان دست نیز می‌توانند مبتلا شوند. شروع درد در این مفاصل معمولاً بسیار حاد و ناگهانی است، به طوری که بیمار ممکن است از شدت درد نتواند به راحتی حرکت کند. این درد معمولاً در چهار تا دوازده ساعت اول پس از شروع به اوج خود می‌رسد و می‌تواند به شدت ناتوان کننده باشد. این ویژگی حاد بودن درد نقرس را به یکی از مشخصات اصلی و قابل توجه این بیماری تبدیل می‌کند.

پس از فروکش کردن درد حاد نقرس، بیماران ممکن است همچنان شاهد ناراحتی‌های مفصلی باشند که می‌تواند از چند روز تا چند هفته ادامه یابد. این دوره ناراحتی طولانی‌مدت ممکن است باعث تحدید حرکت و فعالیت‌های روزمره شود. علاوه بر این، با هر حمله جدید، احتمال اینکه نقرس مفاصل بیشتری را درگیر کند و مدت زمان ناراحتی افزایش یابد، وجود دارد. این افزایش در شدت و مدت زمان ناراحتی با هر حمله جدید، نیاز به مدیریت فعال و دقیق بیماری را برجسته می‌کند تا از تشدید وضعیت جلوگیری شود.

عوارض نقرس کدام است؟

نقرس بازگشتی یکی از جنبه‌های چالش برانگیز این بیماری است. در حالی که برخی افراد پس از درمان دیگر هرگز علائم نقرس را تجربه نمی‌کنند، برخی دیگر ممکن است سالانه چندین بار با علائم آن مواجه شوند. این تفاوت در تجربه نقرس نشان می‌دهد که چگونه عوامل مختلف، از جمله ژنتیک، سبک زندگی و سایر بیماری‌های همزمان، می‌توانند بر روند بیماری تأثیر بگذارند. داروهایی که برای پیشگیری از حملات نقرس در افراد مبتلا به نقرس بازگشتی استفاده می‌شوند، می‌توانند بسیار مؤثر باشند. با این حال، در صورت عدم درمان مناسب، نقرس می‌تواند منجر به فرسایش و تخریب تدریجی مفاصل شود، که نه تنها دردناک است بلکه می‌تواند به از دست دادن عملکرد مفصل منجر شود و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد.

در موارد نقرس درمان نشده، این بیماری می‌تواند پیشرفت کرده و منجر به تشکیل کریستال‌های اورات در زیر پوست شود، که در گره‌هایی به نام توفی ظاهر می‌شوند. توفی‌ها می‌توانند در مناطق مختلف بدن مانند انگشتان دست و پا، آرنج، تاندون آشیل و پشت مچ پا ایجاد شوند. این گره‌های کوچک معمولاً دردناک نیستند، اما می‌توانند در طول حملات نقرس به شدت متورم و حساس شوند. ظاهر شدن توفی نشانه‌ای از پیشرفت بیماری است و باید به عنوان یک هشدار جدی برای نیاز به مدیریت فعال‌تر بیماری تلقی شود.

علت بروز نقرس:

نقرس، یکی از شکل‌های دردناک آرتریت، هنگامی ایجاد می‌شود که کریستال‌های اورات ناشی از اسید اوریک بیش از حد در مفاصل تجمع یافته و موجب التهاب و درد شدید شوند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که سطح اسید اوریک در خون بیش از حد معمول باشد. اسید اوریک، که یک محصول فرعی طبیعی حاصل از تجزیه پورین‌ها در بدن است، در شرایطی که بدن نمی‌تواند آن را به طور موثر دفع کند یا در صورت تولید بیش از حد، می‌تواند به شکل کریستال‌هایی در مفاصل رسوب کند.

عوامل خطر ابتلا به نقرس:

رژیم غذایی نقش مهمی در افزایش خطر ابتلا به نقرس دارد. غذاهای غنی از پورین، مانند گوشت قرمز، غذاهای دریایی و برخی نوشیدنی‌های شیرین‌شده با فروکتوز، به طور قابل توجهی سطح اسید اوریک در خون را بالا می‌برند. این افزایش سطح اسید اوریک می‌تواند منجر به تشکیل کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل شود، که علت اصلی درد و التهاب در نقرس است. همچنین، مصرف الکل، به ویژه آبجو، به دلیل داشتن میزان بالای پورین، تأثیر مشابهی دارد و خطر نقرس را افزایش می‌دهد. برای کاهش خطر ابتلا به نقرس، توصیه می‌شود که از مصرف غذاهای غنی از پورین و نوشیدنی‌های شیرین‌شده با فروکتوز خودداری شود و مصرف الکل به حداقل رسانده شود.

افرادی که اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض خطر تولید اسید اوریک اضافی در بدن و کاهش توانایی کلیه‌ها برای دفع این ماده قرار دارند. چاقی باعث افزایش فشار بر کلیه‌ها می‌شود، و در نتیجه، این ارگان‌های حیاتی ممکن است در تصفیه خون و دفع اسید اوریک مشکل داشته باشند. این مسئله منجر به تجمع اسید اوریک در خون و در نهایت تشکیل کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل می‌شود که موجب بروز نقرس می‌گردد. کنترل وزن و حفظ تناسب اندام از طریق رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به نقرس کمک کند.

پیشگیری از علائم نقرس:

🟢 در دورانی که علائم نقرس آرام گرفته‌اند، رعایت دستورالعمل‌های تغذیه‌ای خاص می‌تواند در پیشگیری از حملات بعدی این بیماری بسیار مؤثر باشد. این راهنمایی‌ها شامل مصرف منظم مایعات، به ویژه آب، است. نوشیدن مقدار زیادی آب به دفع اسید اوریک از بدن کمک می‌کند و خطر تشکیل کریستال‌های اورات در مفاصل را کاهش می‌دهد. همچنین، توصیه می‌شود که مصرف نوشیدنی‌های شیرین، به خصوص آن‌هایی که با شربت فروکتوز با میزان بالا شیرین‌سازی شده‌اند، محدود شود، زیرا فروکتوز می‌تواند سطح اسید اوریک خون را افزایش دهد و خطر حملات نقرس را بیشتر کند.

🟢 علاوه بر این، محدود کردن مصرف الکل، به‌ویژه آبجو، اهمیت بسزایی دارد. تحقیقات جدید نشان داده‌اند که مصرف الکل، به خصوص آبجو، می‌تواند احتمال بروز نقرس را، به ویژه در مردان، افزایش دهد. در این راستا، مشورت با پزشک برای یافتن راه‌های مناسب جهت کاهش یا ترک مصرف الکل می‌تواند مفید باشد.

🟢 از دیگر جنبه‌های مهم در رژیم غذایی افراد مبتلا به نقرس، مصرف پروتئین‌های سالم است. تحقیقات نشان داده‌اند که محصولات لبنی کم چرب ممکن است تأثیر محافظتی در برابر نقرس داشته باشند. بنابراین، توصیه می‌شود که این افراد پروتئین مورد نیاز بدن خود را از محصولات لبنی کم چرب تأمین کنند. این محصولات نه تنها منبع خوبی از پروتئین هستند بلکه می‌توانند به کاهش التهاب و کنترل سطوح اسید اوریک در بدن کمک کنند.

نتیجه گیری:

در مجموع، مدیریت نقرس از طریق تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی یک استراتژی کلیدی است. مصرف آب فراوان، کاهش مصرف نوشیدنی‌های شیرین و الکل، و تأکید بر مصرف محصولات لبنی کم چرب به عنوان منابع پروتئین، همگی می‌توانند در کنترل سطح اسید اوریک خون و پیشگیری از حملات نقرس مؤثر باشند. این رویکردهای تغذیه‌ای، همراه با راهنمایی‌های پزشکی و دارویی، می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به نقرس کمک کنند و از تشدید بیماری جلوگیری کنند. به یاد داشته باشید که همیشه قبل از ایجاد تغییرات قابل توجه در رژیم غذایی خود با پزشک مشورت کنید.