,,Op de héle lange termijn kun je dijken niet blijven ophogen. Uiteindelijk moet je de oplossing in de breedte zoeken, kiezen voor een waterkerend landschap. Dat kun je heel lang vooruitschuiven, maar misschien moet je dat hier voor het eerst proberen”, zei Veenstra aan het eind van de bijeenkomst, waarop vijf kansrijke alternatieven voor versterking van de zeedijk waren gepresenteerd.

De zeedijk van Schiermonnikoog is over een lengte van 4 kilometer afgekeurd op de grasbekleding aan de Waddenzeezijde. Door het waterschap zelf. Dat geldt voor nog vier lange zee- en IJsselmeerkeringen rondom de provincie Fryslân. De zeedijk op Schiermonnikoog zit echter in de slechtste categorie: die voldoet ruim niet aan de ondergrens.

,,Het móet anders”, zei Veenstra. Van alles kan de ambitie van Wetterskip Fryslân nog in de weg staan: financiering, vergunningen, wetten, somde Veenstra op. ,,Maar als het érgens kan, dan is het misschien hier. Schiermonnikoog steekt vaker de nek als eerste uit, is ook vaak de eerste met de verkiezingsuitslag.”

De variant waar Veenstra op doelde was de klimaatdijk. Hoewel ook de varianten voor een groene dijk of een opgehoogd voorland passen bij een waterkerend landschap, lichtte technisch manager Kevin van der Giessen na afloop toe. Bij zo’n dijk moet je ,,heel grof gerekend” denken aan een flauw oplopend talud van 30, 40 meter breed. ,,Dan hoef je de dijk nog maar met een halve meter te verhogen.” In andere varianten is dat al gauw 1 of anderhalve meter. Veenstra: ,,Zo’n brede dijk haalt een hoop energie uit de golven.”

Exotische dijk

De voorkeur van Wetterskip Fryslân klonk Rebekka Omtzigt als muziek in de oren. Met die ,,exotische dijk” zijn we misschien wel honderd jaar veilig, was tijdens de presentatie verteld. Voorafgaand aan de avond had Omtzigt nog gezegd op korte termijn niet in te zitten over de zeespiegelstijging, met een blik op de welkomstbanner van Wetterskip Fryslân, waarop stond: ‘Droge voeten voor Schiermonnikoog’.

,,Voor de komende tijd maak ik me geen zorgen. Maar deze versterking is voor de komende vijftig jaar, daarna doen ze niks meer, hebben ze de vorige keer verteld. Nou, over vijftig jaar hoop ik hier nog op aarde te zijn”, zei de 40-jarige inwoonster van Schiermonnikoog. ,,Het gaat er natuurlijk om dat je hoopt dat tegen die tijd je huis nog wat waard is. Als ze het eiland terug geven aan de zee, heb je niks meer. Dus ik hoop dat ze dat herzien.”

Bovendien woont Omtzigt aan de rand van het dorp. Ze kijkt elke dag tegen de groen begroeide dijk aan en ziet graag dat dat zo blijft. Vier van de vijf varianten gaan uit van ‘een groene bekleding’, zo ook de klimaatdijk.

De studie gaat over de huidige dijk die ooit in 1860 is aangelegd door de toenmalige Heer van Schiermonnikoog, John Eric Banck. De dijk zorgde ervoor dat de kwelder veranderde in een polder. De Banckspolder, waarin tegenwoordig alle zeven boerderijen van Schiermonnikoog liggen.

61 miljoen euro beschikbaar

De grote vraag waar Wetterskip Fryslân zich het komende jaar over buigt is of de klimaatdijk - en de andere varianten - haalbaar en betaalbaar zijn. Voor de versterking van de dijk is 61 miljoen euro beschikbaar uit het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Daar moeten ook de vier duingebieden in het westen van Schiermonnikoog mee worden versterkt, omdat die kampen met een tekort aan zand. Bovendien zet het waterschap in op een zo duurzaam mogelijke oplossing. Waar het kan zou de dijk met slib en zand van het eiland versterkt moeten worden.

Met de verkenning voor versterking van de zeekering op Schiermonnikoog is Wetterskip Fryslân in 2021 begonnen. Uiteindelijk moet het werk tussen 2027 en 2029 worden uitgevoerd.