Rijkswaterstaat is samen met onder meer de provincie en de gemeenten Ameland en Noardeast-Fryslân bezig met een duurzame oplossing voor de bereikbaarheid van het Waddeneiland na 2030. Die bereikbaarheid staat onder druk, omdat er nu veel gebaggerd moet worden in de vaargeul. In 2023 moet de minister van Infrastructuur en Waterstaat een oplossing kiezen.

Het betrokken adviesbureau Witteveen+Bos heeft nu de eerste onderzoeken afgerond. Er zijn twee hoofdoplossingen: de bestaande veerverbinding beter maken, of de vertrek- en aankomstlocatie veranderen. Op Ameland zou het gaan om een verplaatsing van Nes naar Hollum of de Ballumerbocht, en op het vaste land van Holwerd naar Ferwert.

Haven in Nes is ‘logisch’

Maar tijdens de presentatie bleek eigenlijk al dat het weghalen van de veerdam uit Nes ,,niet wenselijk en niet logisch” is. ,,Nes is erop ingericht”, zegt Wim Ridderinkhof van Witteveen+Bos. De Ballumerbocht heeft bijvoorbeeld geen directe verbinding met een dorp, en bovendien worden dan waardevolle oesterbanken verstoord. Hollum mist de juiste infrastructuur en het belangrijke broedgebied Feugelpôlle moet ook niet worden gehinderd.

Daar komt bij dat van het baggervolume van zo’n 1,8 miljoen kuub nu het grootste deel (1,1 miljoen) in het zuiden vanaf Holwerd wordt gebaggerd. ,,Dus een verplaatsing op Ameland maakt niet veel uit”, concludeert Ridderinkhof. De haven verplaatsen van Holwerd naar Ferwert is iets minder onmogelijk, al ligt daar ook een nu nog onverstoord kweldergebied waar vogels broeden.

Niet op tijd met de boot

De eerste hoofdoplossing - de huidige verbinding optimaliseren - trekt daarom op de aansluitende informatiemarkt de meeste interesse. De twee oplossingen met daaronder de subopties staan op twee grote borden, zodat iedereen het goed kan bekijken. Op het eerste bord staat sneller varen, vaker varen, vracht apart, varen op getij, autoluw en de hele dag bereikbaar, met elk een kaartje en wat pictogrammen. De inwoners kijken er belangstellend, maar ook wel wat vertwijfeld naar.

Het is voor Amelanders een belangrijk onderwerp. ,,Het leeft heel erg. Je kunt nu niet op tijd over”, vertelt Donald Dekker uit Nes. De veerboot heeft vaak vertraging door de wind of het ondiepe water, en bovendien staan de boten vaak vol met auto’s - zeker in de zomer, wanneer veel toeristen ook met de boot mee willen. ,,’s Zomers heb je echt een probleem.”

Zijn oplossing? Dekker gaat voor een invulling van autoluw. ,,Mensen nemen nu vaak de auto mee voor de bagage, en hier huren ze vaak toch een fiets. Alle bagage gaat naar een vast adres, dus zorg dat de bagage bij de boot kan worden afgegeven en dan met elektrisch vervoer voor de mensen naar het huisje of hotel wordt gebracht. Alle auto’s over moeten zetten is ouderwets denken.”

In de andere oplossingen ziet hij niet zoveel. ,,Ameland wil ook geen andere locatie, alles is ingericht op Nes. Dan ga je dat hele spul afbreken en naar Hollum verplaatsen? Nee, dan spoor je toch niet”, lacht Dekker.

Ameland moet leefbaar blijven

Verderop staan een inwoonster uit Nes, een inwoonster uit Hollum en een inwoner uit Buren druk met elkaar over de borden te praten. ,,We waren nieuwsgierig, maar we zijn een beetje teleurgesteld. De uitleg met de borden is fijn, maar we weten nu nog niet waar we concreet naartoe gaan”, zegt het drietal, dat liever niet met hun naam in de krant wil.

,,Ze moeten nu nog naar de oplossingen kijken, het is nog steeds ver gezocht. En morgen staan we weer een halfuur langer op de boot te wachten.”

De inwoners missen daarnaast nog iets belangrijks in het onderzoek: waar is de leefbaarheid? ,,Ik zou het verschrikkelijk vinden als de jongere kinderen hier straks weg moeten, omdat het eiland niet goed bereikbaar is. En een goede veerverbinding is ook belangrijk voor de toeristen, want dat is toch de hele broodwinning”, vertellen ze.

Het drietal besluit dat een combinatie van vaker en sneller varen wel eens de oplossing zou kunnen zijn. ,,En dan maakt ons Ferwert of Holwerd niet uit. Als de boot maar vaart.”

Rijkswaterstaat gaat de twee oplossingen de komende tijd verder tegen het licht houden. Dan moet onder meer duidelijk worden wat de kosten zijn. De minister van Infrastructuur en Waterstaat neemt in 2023 een besluit over hoe Ameland bereikbaar kan blijven.