ΕΔΕΕ: Ωριμότερος και αντάξιος των ευρωπαϊκών ο κλάδος του PR στην Ελλάδα
Τα μέλη του Τομέα της ΕΔΕΕ μιλούν για την κρίση και το νέο τοπίο που διαμορφώνεται.
Γράφει η ΣΟΝΙΑ ΧΑΪΜΑΝΤΑ
Ωριμότερες και μάλλον σοφότερες βγαίνουν από την κρίση της πανδημίας οι εταιρείες δημοσίων σχέσεων που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της μάχης για λογαριασμό των πελατών τους, προσφέροντάς τους ουσιαστικές υπηρεσίες. Απέδειξαν ότι αντέχουν το βάρος της διαμόρφωσης και υλοποίησης της επικοινωνιακής στρατηγικής σε ένα ρευστό τοπίο. Αναμφίβολα, οι υπηρεσίες διαχείρισης κρίσης είχαν την τιμητική τους, με την εταιρική επικοινωνία να βρίσκεται επίσης πολύ ψηλά στην ατζέντα των επιχειρήσεων λόγω της τηλεργασίας. Το μεγάλο «στοίχημα», ωστόσο, για τις εταιρείες PR ήταν να πείσουν τους πελάτες τους και να τους προσφέρουν στη συνέχεια ισχυρό και αξιόπιστο consulting για χάραξη πολιτικών ΕΚΕ και αποτελεσματική επικοινωνία των επιτευγμάτων τους σε ζητήματα ESG. Όσο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κλάδου, αυτός είναι διαρκής και πλέον δεν γίνεται λόγος για Digital PR ως υπο-κλάδος του PR, αλλά για ένα πλήρως αναδιαμορφωμένο περιβάλλον, όπου οι δημόσιες σχέσεις στηρίζονται στα big data. Τα μέλη του Τομέα PR της ΕΔΕΕ, Δημήτρης Ρούλιας (Managing Partner, Out of the Box), Γιώργος Λιμπέρης, (CEO, Palladian Communications), Γιώργος Σιάφης, (Office Manager, Action Global PR) και Ελένη Σουράνη (Founding Managing Partner, Socialdoo), μιλούν για τις προκλήσεις και τις τάσεις στον κλάδο και ανοίγουν τα χαρτιά τους για τις απειλές που δέχονται από μεγάλα consulting firms, από τα οποία καμία εταιρεία με τεχνογνωσία, πείρα και προσαρμοστικότητα δεν έχει να φοβηθεί κάτι.
- Πώς βγαίνει η αγορά του PR από την εποχή Covid; Σοφότερη, ωριμότερη ή πιο τραυματισμένη;
Δημήτρης Ρούλιας: Βγαίνουμε από την περιπέτεια σίγουρα ωριμότεροι και ελπίζω σοφότεροι. Αυτή η πρωτοφανής εμπειρία ανέδειξε τις βασικές αξίες του κλάδου μας: τη στρατηγική σκέψη, την ετοιμότητα και την ταχύτητα αντίδρασης, την ευελιξία, την κατανόηση της πραγματικότητας. Οι πελάτες μας βρέθηκαν αντιμέτωποι με ιδιαίτερα δύσκολες καταστάσεις και χρειάστηκε να απευθυνθούν στο εξωτερικό και στο εσωτερικό κοινό με τόλμη και πειστικότητα. Ταυτόχρονα, έπρεπε να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους -όπως κι εμείς- σ’ ένα εντελώς διαφορετικό επιχειρηματικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Σ’ αυτές τις συνθήκες, η εκτίμησή μου είναι ότι οι εταιρείες και οι επαγγελματίες των Δημοσίων Σχέσεων στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων, βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή, προσέφεραν ουσιαστικές υπηρεσίες και αντεπεξήλθαν με επιτυχία. Απέδειξαν, εν ολίγοις, ότι είμαστε μαθημένοι στα δύσκολα και μπορούμε να αναλάβουμε το βάρος της διαμόρφωσης και της υλοποίησης της επικοινωνιακής στρατηγικής, ειδικά όταν γύρω μας διαμορφώνεται ένα τοπίο αβέβαιο και πολύπλοκο. Παραφράζοντας μια έκφραση της μόδας, τους τελευταίους μήνες ο επικοινωνιακός χρόνος ήταν πυκνός και ασφαλώς ενίσχυσε τη συλλογική μας ωριμότητα, η οποία θα μετουσιωθεί σε σοφία αν αξιοποιήσουμε αυτές τις εμπειρίες ώστε να δώσουμε ακόμα μεγαλύτερη αξία στις υπηρεσίες μας. Την ίδια στιγμή, όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει να εξετάσουμε τη μονιμοποίηση των ευέλικτων μοντέλων εργασίας που υιοθετήσαμε αναγκαστικά στην αρχή της πανδημίας, συνειδητοποιώντας όμως στη συνέχεια την αποτελεσματικότητα και την προοπτική τους.
-Ποιες υπηρεσίες του PR βλέπετε να ενισχύθηκαν περισσότερο την περίοδο της πανδημίας και ποιες άλλες υποβαθμίστηκαν;
Γιώργος Λιμπέρης: Όπως και σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, η πανδημία έφερε μεγάλες ανατροπές και στον τομέα της επικοινωνίας. Ο κλάδος που γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη μετά την πανδημία ήταν το crisis management, καθώς οι επιχειρήσεις έπρεπε να επικαιροποιήσουν και να εφαρμόσουν στην πράξη πρωτόκολλα και κανονισμούς ασφαλούς λειτουργίας, αλλά και να προετοιμαστούν για το ενδεχόμενο κρουσμάτων μεταξύ του προσωπικού ή των πελατών τους. Μεγάλη έμφαση δόθηκε επίσης στην εσωτερική επικοινωνία όταν, με την εξάπλωση της τηλεργασίας, οι επιχειρήσεις έπρεπε να διατηρήσουν την επαφή με διάσπαρτους εργαζομένους, να τους εμψυχώσουν και να τους καθοδηγήσουν μέσα από νέα εργαλεία, όπως οι τηλεδιασκέψεις, τα townhall meetings κ.λπ. Επίσης, αυξήθηκε ο ρόλος όλων των καναλιών της ψηφιακής επικοινωνίας, καθώς ο καταναλωτής βρέθηκε για μήνες καθηλωμένος στο σπίτι του με μόνο «σύντροφο» το κινητό ή τον υπολογιστή του. Η πανδημία, τέλος, επιτάχυνε και μια ακόμη σημαντική τάση: Οι καταναλωτές πλέον απαιτούν, όλο και περισσότερο, από τις επιχειρήσεις και τα brands να έχουν ηθική συμπεριφορά και να προσφέρουν στην κοινωνία, και είναι έτοιμοι να «τιμωρήσουν» όσες δεν το πράττουν. Συνεπώς, μια ισχυρή πολιτική Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και η αποτελεσματική επικοινωνία των επιτευγμάτων τους σε ζητήματα ESG δεν αποτελεί πλέον πολυτέλεια αλλά προϋπόθεση, για να πετύχει μια επιχείρηση. Στον αντίποδα, ο μεγάλος χαμένος ήταν ο κλάδος των events (συνέδρια, εκδηλώσεις κ.λπ.), που πάγωσε κυριολεκτικά τους πρώτους μήνες. Ωστόσο, αρκετές επιχειρήσεις έδειξαν προσαρμοστικότητα και, αξιοποιώντας την τεχνολογία, πέρασαν στις διαδικτυακές και, στη συνέχεια, τις υβριδικές οργανώσεις, και σταδιακά κέρδισαν το χαμένο έδαφος.
- Σε ποιο βαθμό οδηγήθηκε η αγορά στον ταχύτερο ψηφιακό μετασχηματισμό; Μπορούμε πλέον σοβαρά να μιλάμε για Digital PR ως υποκλάδο του PR;
Ελένη Σουράνη: Αναμφίβολα, διανύουμε μια περίοδο επιτάχυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού. Η πανδημία συνέπεσε με την τεχνολογική ωρίμαση της 4ης Βιομηχανικής επανάστασης. Αυτός ο συνδυασμός λειτουργεί καταλυτικά στις εξελίξεις. Έτσι, πλέον, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι μια παροδική κατάσταση ή μια απλή συγκυρία. Είναι μια σύνθετη -πολυδιάστατη και εξελικτική- διαδικασία, τα πρώτα σημαντικά βήματα της οποίας βιώνουμε ήδη. Η διαρκής τεχνολογική εξέλιξη ενσωματώνεται σχεδόν αυτόματα στο σχεδιασμό και την παραγωγή-παροχή προϊόντων και υπηρεσιών. Και αυτό συμβαίνει γιατί ο μετασχηματισμός αυτός δεν μας επηρεάζει εξ αντανακλάσεως, αλλά αναδιαμορφώνει -εκ των έσω- μια νέα προσέγγιση επικοινωνίας. Γι’ αυτό και δεν μιλάμε για Digital PR ως υπο-κλάδο του PR, αλλά για ένα πλήρως αναδιαμορφωμένο περιβάλλον, όπου οι δημόσιες σχέσεις στηρίζονται στα big data. Αξιοποιούν εξελιγμένες τεχνικές και εργαλεία social listening, παρακολουθώντας στενότερα τις ψηφιακές κοινωνικές τάσεις. Προσεγγίζουν τις νέες δυνατότητες συμπεριφορικής ανάλυσης. Αξιοποιούν τα πλεονεκτήματα της αυτοματοποιημένης παραγωγής προσωποποιημένου περιεχομένου κοκ. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι απλώς ένα trend της εποχής αλλά μια υπαρξιακού χαρακτήρα πρόκληση για τον κλάδο.
- Υπάρχουν κλάδοι που εξαιτίας του DNA τους (φαρμακευτικές, e-shops κ.ά.) χρειάστηκαν περισσότερο τις υπηρεσίες του PR;
Γιώργος Σιάφης: Η σκιά της πανδημίας της Covid-19, μιας πρωτόγνωρης κρίσης για όλον τον κόσμο, έφερε στην επικαιρότητα λέξεις, έννοιες και ορισμούς σχετικές με την ανακάλυψη του ιού, την ανάπτυξη και την πρόσβαση σε νέα διαγνωστικά μέσα, τις νέες θεραπείες και βέβαια τα εμβόλια για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας απειλής για την Υγεία. Είναι αυτονόητο ότι η αντιμετώπιση τέτοιων υγειονομικών κρίσεων χρειάζεται πρωτίστως την ενημέρωση του κοινού, και όχι μόνο - και εδώ ήρθαν οι Δημόσιες Σχέσεις να συμβάλουν καθοριστικά, καταδεικνύοντας την άμεση ανάγκη δημιουργίας και στήριξης ενός υγιούς κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος. Και αναφερόμαστε σε καταστάσεις απώλειας ζωών, καταστροφών οικογενειών και επιχειρήσεων. Η πανδημία δημιούργησε σημαντικές προκλήσεις στην παγκόσμια κοινότητα από το 2020. Πολλές απ’ αυτές συνεχίζουν να υφίστανται και το 2021 - μια απ’ αυτές είναι η εκρηκτική ανάπτυξη του e-commerce όπως αυτό αποτυπώθηκε από την έξαρση της δραστηριότητας των e-shops. Μια νέα συνήθεια στη ζωή μας, όπως φαίνεται, θα κυριαρχήσει... Σε ό,τι μας αφορά, οι περισσότερες επιχειρήσεις ενίσχυσαν τις επενδύσεις τους στα e-shops, για να επιβιώσουν και η πρόκληση για μας ήταν να καταδείξουμε την αξία της νέας καταναλωτικής συνήθειας, να επισημάνουμε τους κινδύνους που υπάρχουν και, φυσικά, να στηρίξουμε την εξέλιξή της.
- Ποια είναι τα κοινά σημεία σε ερευνητικό επίπεδο που εντοπίζετε με άλλες, πιο ώριμες αγορές που επίσης είναι μέλη της ICCO;
Δημήτρης Ρούλιας: Όπως ανέφερα και πιο πάνω, το θέμα των ευέλικτων υβριδικών μοντέλων εργασίας είναι αυτή τη στιγμή κυρίαρχο σε παγκόσμια κλίμακα. Οι συζητήσεις στο πλαίσιο της ICCO επιβεβαιώνουν ότι πρακτικά όλα τα agencies, ανεξαρτήτως γεωγραφίας και μεγέθους, επαναπροσδιορίζουν τον τρόπο που δουλεύουν. Αυτό συνδυάζεται με ένα από τα βασικά ζητήματα που βρίσκονται εδώ και πολύ καιρό στην κορυφή της ατζέντας του κλάδου, σε όλον τον κόσμο: την προσέλκυση και τη διατήρηση των πραγματικά ταλαντούχων ανθρώπων στις εταιρείες μας. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι νέοι επαγγελματίες που διαθέτουν όραμα και ταλέντο, χωρίς να παραβλέπουν το οικονομικό, δίνουν μεγάλη έμφαση στις συνθήκες εργασίας, στις ηθικές αξίες, στην ομαδική δουλειά, στην ελευθερία να εργάζονται από απόσταση και να διαμορφώσουν το δικό τους προσωπικό μίγμα επαγγελματικού και προσωπικού χρόνου. Η ουσία αυτής της παγκόσμιας συζήτησης είναι ότι η επιτυχία μας εξαρτάται από την ποιότητα των στελεχών μας: βασική μας προτεραιότητα είναι, με ανοιχτό μυαλό και τόλμη, να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον ελκυστικό, παραγωγικό και ανθρώπινο. Περνώντας στο καθαρά επιχειρηματικό πεδίο, κανείς δεν κρύβει πλέον ότι τα μεγάλα consulting firms μπαίνουν στα χωράφια μας, με πολιορκητικό κριό τις στρατηγικές αειφορίας, βιωσιμότητας, περιβαλλοντικής ευαισθησίας και κοινωνικής ευθύνης, που αποτελούν πλέον κεντρικά και όχι περιφερειακά ζητήματα για τους σύγχρονους επιχειρηματικούς οργανισμούς. Ήδη, στις μεγάλες αγορές βλέπουμε έντονες ζυμώσεις προς αυτή την κατεύθυνση, ακόμα και εξαγορές και συγχωνεύσεις. Είναι σε εξέλιξη μια μεγάλη και έντονη συζήτηση στον κλάδο μας, με επίκεντρο την περαιτέρω ανάδειξη της αξίας της δουλειάς μας και του ρόλου μας, με τη λογική ότι δεν έχει νόημα να προσπαθείς να περιχαρακώσεις μια περιοχή υπηρεσιών, αν δεν μπορείς να πείσεις έμπρακτα ότι διαθέτεις την πείρα και την τεχνογνωσία για να ηγείσαι στον συγκεκριμένο χώρο.
- Ποια είναι η οικονομική κατάσταση των μελών σας συγκριτικά με τους ισολογισμούς των εταιρειών επικοινωνίας (διαφημιστικές, media shops κ.λπ.);
Γιώργος Λιμπέρης: Δεν υπάρχουν ακόμη τα απαραίτητα στοιχεία για να δώσει κανείς μια τεκμηριωμένη απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Πιστεύω όμως ότι οι εταιρείες επικοινωνίας που είχαν την τεχνογνωσία αλλά και τα γρήγορα αντανακλαστικά για να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση για τις υπηρεσίες που ανέφερα πρωτύτερα (crisis management, εσωτερική επικοινωνία, digital και social media), δεν πρέπει να χτυπήθηκαν από την κρίση και ενδεχομένως να ισχυροποιήθηκαν. Σε ό,τι αφορά τη διαφήμιση και τα media shops, η εικόνα που έχω είναι ότι η αγορά υπέφερε το πρώτο διάστημα μετά την εκδήλωση της πανδημίας, ωστόσο σύντομα είδαμε να εμφανίζονται νέες κατηγορίες διαφημιζόμενων, όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο, τα deliveries κ.ά., ενώ και ο κλάδος των τροφίμων ενισχύθηκε σημαντικά, καλύπτοντας μεγάλο μέρος από τις αρχικές απώλειες.
- Πώς κρίνετε τη διαχείριση της επικοινωνίας από την πλευρά της κυβέρνησης για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού αναφορικά με τον εμβολιασμό;
Γιώργος Λιμπέρης: Η άρτια οργάνωση της εμβολιαστικής εκστρατείας από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και η επικοινωνία του μέσω sms, email κ.λπ., συνέβαλε αναμφίβολα στην επιτυχία του προγράμματος, ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες. Οι Έλληνες είδαν για πρώτη φορά το κράτος να λειτουργεί αποτελεσματικά με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας. Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική μειοψηφία που διστάζουν να εμβολιαστούν, είτε επειδή ανησυχούν για την ασφάλεια του συγκεκριμένου εμβολίου είτε για την αποτελεσματικότητά του, είτε για λόγους «αρχής», είτε, ακόμη, επειδή δεν πιστεύουν καν στην ύπαρξη του ιού. Φαίνεται ότι η κυβέρνηση, με τη βοήθεια της επιστήμης και των αριθμών που επιβεβαιώνουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, πείθει σταδιακά την πρώτη κατηγορία. Η μεγάλη δυσκολία βρίσκεται σε αυτούς που δεν έχουν πεισθεί ότι ο κορονοϊός είναι μια υπαρκτή απειλή που τους αφορά προσωπικά, οι οποίοι εξακολουθούν να μην πείθονται, με σημαντικό υγειονομικό και οικονομικό κόστος για όλους τους άλλους. Φοβούμαι ότι αυτοί θα πειστούν να εμβολιαστούν μόνο όταν δουν ότι η ζωή τους γίνεται πραγματικά δύσκολη, όταν δηλαδή χάσουν πολλά από τα προνόμια και τις ελευθερίες που θεωρούν αυτονόητες.
- Πόσο έχουν πληγεί οι εταιρείες PR που ειδικεύονταν στα events; Λειτούργησαν και απέδωσαν στην πράξη τα digital events;
Ελένη Σουράνη: Η πρόκληση των εταιρειών του κλάδου ήταν να προσαρμοστούν εξελισσόμενες. Διότι μπορεί η φυσική επαφή μεταξύ των ανθρώπων και η δημιουργική νοητική τους ώσμωση μέσα από τη συνύπαρξη στον ίδιο χώρο να μην αντικαθίσταται με τίποτα, ωστόσο, τα digitalevents δεν ήρθαν απλώς για να καλύψουν την ανάγκη των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Μας ανέδειξαν νέες δυνατότητες και ευκαιρίες και μας αφήνουν μια σημαντική κληρονομιά. Μέσα από την κρίση της πανδημίας συνειδητοποιήσαμε ότι με μια νέα λογική, με μια μικρή τεχνολογική επένδυση και αξιοποιώντας τη δυναμική των social και digital media, μπορούμε να προσεγγίσουμε ένα αισθητά μεγαλύτερο κοινό από εκείνο που θα είχαμε σε ένα παραδοσιακό event με φυσική συμμετοχή. Δώσαμε, για παράδειγμα, την ευκαιρία σε ανθρώπους της περιφέρειας να παρακολουθήσουν εκδηλώσεις που δεν θα είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν σε άλλες περιπτώσεις. Επιπρόσθετα, μπορούμε να εμπλέξουμε στη δημόσια συζήτηση πιο ευφάνταστα πάνελ ομιλητών, καθώς υπερβαίνουμε το εμπόδιο των αποστάσεων και της διαθεσιμότητας του χρόνου που απαιτεί ένα μακρινό ταξίδι. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι η επόμενη περίοδος θα είναι υβριδική, phygital. Θα αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα και των δύο τύπων διοργανώσεων, δημιουργώντας νέες δυνατότητες και προοπτικές στον κλάδο. Θα ξαναγυρίσουμε πιο κοντά, φτάνοντας όμως ταυτόχρονα και πιο μακριά. Αυτό είναι ένα πραγματικά σημαντικό επίτευγμα.
- Σε ποιο βαθμό έχουν μειωθεί τα κονδύλια των δημοσίων οργανισμών και υπουργείων για το PR;
Γιώργος Σιάφης: Η κρίση μάλλον συνέβαλε στην αύξηση των κονδυλίων, ειδικά σε υπουργεία όπως το Υγείας και το Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Επίσης, με την Κοινή Υπουργική Απόφαση 1177/2019 - ΦΕΚ 1447/Β/24-4-2019 καθορίζονται η απασχόληση και οι αμοιβές συντακτών σε θεσμούς του δημοσίου. Το ερώτημα είναι κατά πόσο αυτά τα κονδύλια περνούν στις εταιρείες-μέλη του τομέα PR της ΕΔΕΕ. Η απάντηση, εκτός κάποιων εξαιρέσεων, είναι όχι. Ποιο είναι το επιθυμητό αποτέλεσμα, φαίνεται στην κρίση και πώς τη διαχειρίζονται, που είναι πολλές φορές καταστροφικό. Κάνοντας μια αναζήτηση στη Διαύγεια, διαπιστώνει κανείς ότι οι προκηρύξεις αναζήτησης συμβούλων επικοινωνίας και βέβαια οι απευθείας αναθέσεις έργων επικοινωνίας είναι στο καθημερινό 11:15 πμ. timeline. Οι διακηρύξεις διαγωνισμών επικοινωνίας χρειάζεται να «αναβαθμιστούν» και φωτεινό παράδειγμα είναι τα tender της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην ελληνική πραγματικότητα. Ένα σημείο επίσης είναι ο υποχρεωτικός όρος της πιστοποίησης των εταιρειών με ΕΛΟΤ 1345 για συμμετοχή σε διαγωνισμούς που από το 2017 δεν απαιτείται.
-Πώς αντιμετωπίζετε την κρίση αξιοπιστίας των ΜΜΕ και την εκτόξευση της δημοφιλίας των social media στην Ελλάδα;
Δημήτρης Ρούλιας: Ουσιαστικά μιλάμε για το πιο «καυτό» ζήτημα του καιρού μας - που καθορίζει την κοινωνική και την πολιτική πραγματικότητα σε όλον τον πλανήτη. Βρισκόμαστε εξ αντικειμένου στο επίκεντρο αυτής της διαδικασίας, πλοηγώντας τους πελάτες μας σε συχνά αχαρτογράφητα νερά. Μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν, ούτε δοκιμασμένα «φίλτρα αξιοπιστίας» - παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αλλά και το μεταβαλλόμενο τοπίο των ΜΜΕ, αξιοποιούμε τα ψηφιακά εργαλεία και τις μεθοδολογίες που έχουμε στη διάθεσή μας, προτείνουμε στρατηγικές και τακτικές, παράγουμε και αξιολογούμε περιεχόμενο σε πραγματικό χρόνο. Αν υπάρχει μια πυξίδα για τον κλάδο μας, αυτό είναι ένα πλαίσιο επιχειρηματικής και επαγγελματικής συμπεριφοράς, ένα σύνολο αρχών και αξιών που έχει συμπυκνωθεί σε δύο σημαντικά κείμενα της ICCO: τη χάρτα της Στοκχόλμης και τη διακήρυξη του Ελσίνκι, που έχουμε προσυπογράψει κι εμείς, ως ΕΔΕΕ. Σχεδιάζουμε μάλιστα κάποιες πρωτοβουλίες ενημέρωσης, εντός και εκτός κλάδου, για τους επόμενους μήνες. Οι χάρτες και οι διακηρύξεις δεν αποτελούν φυσικά πανάκεια ούτε μπορούν να μετατρέψουν αυτόματα τυχόν διαβόλους σε αγίους, η ουσία είναι όμως ότι οι εταιρείες και οι επαγγελματίες των Δημοσίων Σχέσεων οφείλουν να πορευθούν στην εποχή των big data και της «κυριαρχίας των αλγορίθμων», διαμορφώνοντας ένα στίγμα προάσπισης της αλήθειας, της διαφάνειας και της ελευθερίας της έκφρασης.
- Έχουν βελτιωθεί τα εργαλεία μέτρησης αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών PR; Σας ζητούν οι πελάτες αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά σας ή και δεσμεύσεις για το performance προτού καν συνεργαστείτε;
Γιώργος Σιάφης: Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, όπου κυριάρχησε η τηλεργασία, αλλά και γενικότερα με την ανάπτυξη της πληροφορικής και του ΙοΤ, καταγράφεται στο χάρτη των Δημοσίων Σχέσεων ραγδαία ανάπτυξη νέων πληροφοριακών συστημάτων, με έμφαση στη μέτρηση της απόδοσης της εργασίας, της αποτελεσματικότητας και της προοπτικής. Οι πρακτικές του PR αλλάζουν, με ατμομηχανή την εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας: υπόκειται σε συνεχή αναδιάρθρωση, αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της ψηφιακής εποχής και το νέο παγκόσμιο και ευρωπαϊκό περιβάλλον. Ένα περιβάλλον που οι υποψήφιοι πελάτες είναι ιδιαίτερα απαιτητικοί - και η επένδυσή τους στις Δημόσιες Σχέσεις οφείλει να επιβαβαιώνεται και κυρίως να κερδίζεται σε όλα τα στάδια της συνεργασίας.
Γράφει η ΣΟΝΙΑ ΧΑΪΜΑΝΤΑ
Ωριμότερες και μάλλον σοφότερες βγαίνουν από την κρίση της πανδημίας οι εταιρείες δημοσίων σχέσεων που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της μάχης για λογαριασμό των πελατών τους, προσφέροντάς τους ουσιαστικές υπηρεσίες. Απέδειξαν ότι αντέχουν το βάρος της διαμόρφωσης και υλοποίησης της επικοινωνιακής στρατηγικής σε ένα ρευστό τοπίο. Αναμφίβολα, οι υπηρεσίες διαχείρισης κρίσης είχαν την τιμητική τους, με την εταιρική επικοινωνία να βρίσκεται επίσης πολύ ψηλά στην ατζέντα των επιχειρήσεων λόγω της τηλεργασίας. Το μεγάλο «στοίχημα», ωστόσο, για τις εταιρείες PR ήταν να πείσουν τους πελάτες τους και να τους προσφέρουν στη συνέχεια ισχυρό και αξιόπιστο consulting για χάραξη πολιτικών ΕΚΕ και αποτελεσματική επικοινωνία των επιτευγμάτων τους σε ζητήματα ESG. Όσο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κλάδου, αυτός είναι διαρκής και πλέον δεν γίνεται λόγος για Digital PR ως υπο-κλάδος του PR, αλλά για ένα πλήρως αναδιαμορφωμένο περιβάλλον, όπου οι δημόσιες σχέσεις στηρίζονται στα big data. Τα μέλη του Τομέα PR της ΕΔΕΕ, Δημήτρης Ρούλιας (Managing Partner, Out of the Box), Γιώργος Λιμπέρης, (CEO, Palladian Communications), Γιώργος Σιάφης, (Office Manager, Action Global PR) και Ελένη Σουράνη (Founding Managing Partner, Socialdoo), μιλούν για τις προκλήσεις και τις τάσεις στον κλάδο και ανοίγουν τα χαρτιά τους για τις απειλές που δέχονται από μεγάλα consulting firms, από τα οποία καμία εταιρεία με τεχνογνωσία, πείρα και προσαρμοστικότητα δεν έχει να φοβηθεί κάτι.
- Πώς βγαίνει η αγορά του PR από την εποχή Covid; Σοφότερη, ωριμότερη ή πιο τραυματισμένη;
Δημήτρης Ρούλιας: Βγαίνουμε από την περιπέτεια σίγουρα ωριμότεροι και ελπίζω σοφότεροι. Αυτή η πρωτοφανής εμπειρία ανέδειξε τις βασικές αξίες του κλάδου μας: τη στρατηγική σκέψη, την ετοιμότητα και την ταχύτητα αντίδρασης, την ευελιξία, την κατανόηση της πραγματικότητας. Οι πελάτες μας βρέθηκαν αντιμέτωποι με ιδιαίτερα δύσκολες καταστάσεις και χρειάστηκε να απευθυνθούν στο εξωτερικό και στο εσωτερικό κοινό με τόλμη και πειστικότητα. Ταυτόχρονα, έπρεπε να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους -όπως κι εμείς- σ’ ένα εντελώς διαφορετικό επιχειρηματικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Σ’ αυτές τις συνθήκες, η εκτίμησή μου είναι ότι οι εταιρείες και οι επαγγελματίες των Δημοσίων Σχέσεων στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων, βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή, προσέφεραν ουσιαστικές υπηρεσίες και αντεπεξήλθαν με επιτυχία. Απέδειξαν, εν ολίγοις, ότι είμαστε μαθημένοι στα δύσκολα και μπορούμε να αναλάβουμε το βάρος της διαμόρφωσης και της υλοποίησης της επικοινωνιακής στρατηγικής, ειδικά όταν γύρω μας διαμορφώνεται ένα τοπίο αβέβαιο και πολύπλοκο. Παραφράζοντας μια έκφραση της μόδας, τους τελευταίους μήνες ο επικοινωνιακός χρόνος ήταν πυκνός και ασφαλώς ενίσχυσε τη συλλογική μας ωριμότητα, η οποία θα μετουσιωθεί σε σοφία αν αξιοποιήσουμε αυτές τις εμπειρίες ώστε να δώσουμε ακόμα μεγαλύτερη αξία στις υπηρεσίες μας. Την ίδια στιγμή, όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει να εξετάσουμε τη μονιμοποίηση των ευέλικτων μοντέλων εργασίας που υιοθετήσαμε αναγκαστικά στην αρχή της πανδημίας, συνειδητοποιώντας όμως στη συνέχεια την αποτελεσματικότητα και την προοπτική τους.
-Ποιες υπηρεσίες του PR βλέπετε να ενισχύθηκαν περισσότερο την περίοδο της πανδημίας και ποιες άλλες υποβαθμίστηκαν;
Γιώργος Λιμπέρης: Όπως και σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, η πανδημία έφερε μεγάλες ανατροπές και στον τομέα της επικοινωνίας. Ο κλάδος που γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη μετά την πανδημία ήταν το crisis management, καθώς οι επιχειρήσεις έπρεπε να επικαιροποιήσουν και να εφαρμόσουν στην πράξη πρωτόκολλα και κανονισμούς ασφαλούς λειτουργίας, αλλά και να προετοιμαστούν για το ενδεχόμενο κρουσμάτων μεταξύ του προσωπικού ή των πελατών τους. Μεγάλη έμφαση δόθηκε επίσης στην εσωτερική επικοινωνία όταν, με την εξάπλωση της τηλεργασίας, οι επιχειρήσεις έπρεπε να διατηρήσουν την επαφή με διάσπαρτους εργαζομένους, να τους εμψυχώσουν και να τους καθοδηγήσουν μέσα από νέα εργαλεία, όπως οι τηλεδιασκέψεις, τα townhall meetings κ.λπ. Επίσης, αυξήθηκε ο ρόλος όλων των καναλιών της ψηφιακής επικοινωνίας, καθώς ο καταναλωτής βρέθηκε για μήνες καθηλωμένος στο σπίτι του με μόνο «σύντροφο» το κινητό ή τον υπολογιστή του. Η πανδημία, τέλος, επιτάχυνε και μια ακόμη σημαντική τάση: Οι καταναλωτές πλέον απαιτούν, όλο και περισσότερο, από τις επιχειρήσεις και τα brands να έχουν ηθική συμπεριφορά και να προσφέρουν στην κοινωνία, και είναι έτοιμοι να «τιμωρήσουν» όσες δεν το πράττουν. Συνεπώς, μια ισχυρή πολιτική Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και η αποτελεσματική επικοινωνία των επιτευγμάτων τους σε ζητήματα ESG δεν αποτελεί πλέον πολυτέλεια αλλά προϋπόθεση, για να πετύχει μια επιχείρηση. Στον αντίποδα, ο μεγάλος χαμένος ήταν ο κλάδος των events (συνέδρια, εκδηλώσεις κ.λπ.), που πάγωσε κυριολεκτικά τους πρώτους μήνες. Ωστόσο, αρκετές επιχειρήσεις έδειξαν προσαρμοστικότητα και, αξιοποιώντας την τεχνολογία, πέρασαν στις διαδικτυακές και, στη συνέχεια, τις υβριδικές οργανώσεις, και σταδιακά κέρδισαν το χαμένο έδαφος.
- Σε ποιο βαθμό οδηγήθηκε η αγορά στον ταχύτερο ψηφιακό μετασχηματισμό; Μπορούμε πλέον σοβαρά να μιλάμε για Digital PR ως υποκλάδο του PR;
Ελένη Σουράνη: Αναμφίβολα, διανύουμε μια περίοδο επιτάχυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού. Η πανδημία συνέπεσε με την τεχνολογική ωρίμαση της 4ης Βιομηχανικής επανάστασης. Αυτός ο συνδυασμός λειτουργεί καταλυτικά στις εξελίξεις. Έτσι, πλέον, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι μια παροδική κατάσταση ή μια απλή συγκυρία. Είναι μια σύνθετη -πολυδιάστατη και εξελικτική- διαδικασία, τα πρώτα σημαντικά βήματα της οποίας βιώνουμε ήδη. Η διαρκής τεχνολογική εξέλιξη ενσωματώνεται σχεδόν αυτόματα στο σχεδιασμό και την παραγωγή-παροχή προϊόντων και υπηρεσιών. Και αυτό συμβαίνει γιατί ο μετασχηματισμός αυτός δεν μας επηρεάζει εξ αντανακλάσεως, αλλά αναδιαμορφώνει -εκ των έσω- μια νέα προσέγγιση επικοινωνίας. Γι’ αυτό και δεν μιλάμε για Digital PR ως υπο-κλάδο του PR, αλλά για ένα πλήρως αναδιαμορφωμένο περιβάλλον, όπου οι δημόσιες σχέσεις στηρίζονται στα big data. Αξιοποιούν εξελιγμένες τεχνικές και εργαλεία social listening, παρακολουθώντας στενότερα τις ψηφιακές κοινωνικές τάσεις. Προσεγγίζουν τις νέες δυνατότητες συμπεριφορικής ανάλυσης. Αξιοποιούν τα πλεονεκτήματα της αυτοματοποιημένης παραγωγής προσωποποιημένου περιεχομένου κοκ. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι απλώς ένα trend της εποχής αλλά μια υπαρξιακού χαρακτήρα πρόκληση για τον κλάδο.
- Υπάρχουν κλάδοι που εξαιτίας του DNA τους (φαρμακευτικές, e-shops κ.ά.) χρειάστηκαν περισσότερο τις υπηρεσίες του PR;
Γιώργος Σιάφης: Η σκιά της πανδημίας της Covid-19, μιας πρωτόγνωρης κρίσης για όλον τον κόσμο, έφερε στην επικαιρότητα λέξεις, έννοιες και ορισμούς σχετικές με την ανακάλυψη του ιού, την ανάπτυξη και την πρόσβαση σε νέα διαγνωστικά μέσα, τις νέες θεραπείες και βέβαια τα εμβόλια για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας απειλής για την Υγεία. Είναι αυτονόητο ότι η αντιμετώπιση τέτοιων υγειονομικών κρίσεων χρειάζεται πρωτίστως την ενημέρωση του κοινού, και όχι μόνο - και εδώ ήρθαν οι Δημόσιες Σχέσεις να συμβάλουν καθοριστικά, καταδεικνύοντας την άμεση ανάγκη δημιουργίας και στήριξης ενός υγιούς κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος. Και αναφερόμαστε σε καταστάσεις απώλειας ζωών, καταστροφών οικογενειών και επιχειρήσεων. Η πανδημία δημιούργησε σημαντικές προκλήσεις στην παγκόσμια κοινότητα από το 2020. Πολλές απ’ αυτές συνεχίζουν να υφίστανται και το 2021 - μια απ’ αυτές είναι η εκρηκτική ανάπτυξη του e-commerce όπως αυτό αποτυπώθηκε από την έξαρση της δραστηριότητας των e-shops. Μια νέα συνήθεια στη ζωή μας, όπως φαίνεται, θα κυριαρχήσει... Σε ό,τι μας αφορά, οι περισσότερες επιχειρήσεις ενίσχυσαν τις επενδύσεις τους στα e-shops, για να επιβιώσουν και η πρόκληση για μας ήταν να καταδείξουμε την αξία της νέας καταναλωτικής συνήθειας, να επισημάνουμε τους κινδύνους που υπάρχουν και, φυσικά, να στηρίξουμε την εξέλιξή της.
- Ποια είναι τα κοινά σημεία σε ερευνητικό επίπεδο που εντοπίζετε με άλλες, πιο ώριμες αγορές που επίσης είναι μέλη της ICCO;
Δημήτρης Ρούλιας: Όπως ανέφερα και πιο πάνω, το θέμα των ευέλικτων υβριδικών μοντέλων εργασίας είναι αυτή τη στιγμή κυρίαρχο σε παγκόσμια κλίμακα. Οι συζητήσεις στο πλαίσιο της ICCO επιβεβαιώνουν ότι πρακτικά όλα τα agencies, ανεξαρτήτως γεωγραφίας και μεγέθους, επαναπροσδιορίζουν τον τρόπο που δουλεύουν. Αυτό συνδυάζεται με ένα από τα βασικά ζητήματα που βρίσκονται εδώ και πολύ καιρό στην κορυφή της ατζέντας του κλάδου, σε όλον τον κόσμο: την προσέλκυση και τη διατήρηση των πραγματικά ταλαντούχων ανθρώπων στις εταιρείες μας. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι νέοι επαγγελματίες που διαθέτουν όραμα και ταλέντο, χωρίς να παραβλέπουν το οικονομικό, δίνουν μεγάλη έμφαση στις συνθήκες εργασίας, στις ηθικές αξίες, στην ομαδική δουλειά, στην ελευθερία να εργάζονται από απόσταση και να διαμορφώσουν το δικό τους προσωπικό μίγμα επαγγελματικού και προσωπικού χρόνου. Η ουσία αυτής της παγκόσμιας συζήτησης είναι ότι η επιτυχία μας εξαρτάται από την ποιότητα των στελεχών μας: βασική μας προτεραιότητα είναι, με ανοιχτό μυαλό και τόλμη, να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον ελκυστικό, παραγωγικό και ανθρώπινο. Περνώντας στο καθαρά επιχειρηματικό πεδίο, κανείς δεν κρύβει πλέον ότι τα μεγάλα consulting firms μπαίνουν στα χωράφια μας, με πολιορκητικό κριό τις στρατηγικές αειφορίας, βιωσιμότητας, περιβαλλοντικής ευαισθησίας και κοινωνικής ευθύνης, που αποτελούν πλέον κεντρικά και όχι περιφερειακά ζητήματα για τους σύγχρονους επιχειρηματικούς οργανισμούς. Ήδη, στις μεγάλες αγορές βλέπουμε έντονες ζυμώσεις προς αυτή την κατεύθυνση, ακόμα και εξαγορές και συγχωνεύσεις. Είναι σε εξέλιξη μια μεγάλη και έντονη συζήτηση στον κλάδο μας, με επίκεντρο την περαιτέρω ανάδειξη της αξίας της δουλειάς μας και του ρόλου μας, με τη λογική ότι δεν έχει νόημα να προσπαθείς να περιχαρακώσεις μια περιοχή υπηρεσιών, αν δεν μπορείς να πείσεις έμπρακτα ότι διαθέτεις την πείρα και την τεχνογνωσία για να ηγείσαι στον συγκεκριμένο χώρο.
- Ποια είναι η οικονομική κατάσταση των μελών σας συγκριτικά με τους ισολογισμούς των εταιρειών επικοινωνίας (διαφημιστικές, media shops κ.λπ.);
Γιώργος Λιμπέρης: Δεν υπάρχουν ακόμη τα απαραίτητα στοιχεία για να δώσει κανείς μια τεκμηριωμένη απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Πιστεύω όμως ότι οι εταιρείες επικοινωνίας που είχαν την τεχνογνωσία αλλά και τα γρήγορα αντανακλαστικά για να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση για τις υπηρεσίες που ανέφερα πρωτύτερα (crisis management, εσωτερική επικοινωνία, digital και social media), δεν πρέπει να χτυπήθηκαν από την κρίση και ενδεχομένως να ισχυροποιήθηκαν. Σε ό,τι αφορά τη διαφήμιση και τα media shops, η εικόνα που έχω είναι ότι η αγορά υπέφερε το πρώτο διάστημα μετά την εκδήλωση της πανδημίας, ωστόσο σύντομα είδαμε να εμφανίζονται νέες κατηγορίες διαφημιζόμενων, όπως το ηλεκτρονικό εμπόριο, τα deliveries κ.ά., ενώ και ο κλάδος των τροφίμων ενισχύθηκε σημαντικά, καλύπτοντας μεγάλο μέρος από τις αρχικές απώλειες.
- Πώς κρίνετε τη διαχείριση της επικοινωνίας από την πλευρά της κυβέρνησης για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού αναφορικά με τον εμβολιασμό;
Γιώργος Λιμπέρης: Η άρτια οργάνωση της εμβολιαστικής εκστρατείας από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και η επικοινωνία του μέσω sms, email κ.λπ., συνέβαλε αναμφίβολα στην επιτυχία του προγράμματος, ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες. Οι Έλληνες είδαν για πρώτη φορά το κράτος να λειτουργεί αποτελεσματικά με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας. Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική μειοψηφία που διστάζουν να εμβολιαστούν, είτε επειδή ανησυχούν για την ασφάλεια του συγκεκριμένου εμβολίου είτε για την αποτελεσματικότητά του, είτε για λόγους «αρχής», είτε, ακόμη, επειδή δεν πιστεύουν καν στην ύπαρξη του ιού. Φαίνεται ότι η κυβέρνηση, με τη βοήθεια της επιστήμης και των αριθμών που επιβεβαιώνουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, πείθει σταδιακά την πρώτη κατηγορία. Η μεγάλη δυσκολία βρίσκεται σε αυτούς που δεν έχουν πεισθεί ότι ο κορονοϊός είναι μια υπαρκτή απειλή που τους αφορά προσωπικά, οι οποίοι εξακολουθούν να μην πείθονται, με σημαντικό υγειονομικό και οικονομικό κόστος για όλους τους άλλους. Φοβούμαι ότι αυτοί θα πειστούν να εμβολιαστούν μόνο όταν δουν ότι η ζωή τους γίνεται πραγματικά δύσκολη, όταν δηλαδή χάσουν πολλά από τα προνόμια και τις ελευθερίες που θεωρούν αυτονόητες.
- Πόσο έχουν πληγεί οι εταιρείες PR που ειδικεύονταν στα events; Λειτούργησαν και απέδωσαν στην πράξη τα digital events;
Ελένη Σουράνη: Η πρόκληση των εταιρειών του κλάδου ήταν να προσαρμοστούν εξελισσόμενες. Διότι μπορεί η φυσική επαφή μεταξύ των ανθρώπων και η δημιουργική νοητική τους ώσμωση μέσα από τη συνύπαρξη στον ίδιο χώρο να μην αντικαθίσταται με τίποτα, ωστόσο, τα digitalevents δεν ήρθαν απλώς για να καλύψουν την ανάγκη των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Μας ανέδειξαν νέες δυνατότητες και ευκαιρίες και μας αφήνουν μια σημαντική κληρονομιά. Μέσα από την κρίση της πανδημίας συνειδητοποιήσαμε ότι με μια νέα λογική, με μια μικρή τεχνολογική επένδυση και αξιοποιώντας τη δυναμική των social και digital media, μπορούμε να προσεγγίσουμε ένα αισθητά μεγαλύτερο κοινό από εκείνο που θα είχαμε σε ένα παραδοσιακό event με φυσική συμμετοχή. Δώσαμε, για παράδειγμα, την ευκαιρία σε ανθρώπους της περιφέρειας να παρακολουθήσουν εκδηλώσεις που δεν θα είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν σε άλλες περιπτώσεις. Επιπρόσθετα, μπορούμε να εμπλέξουμε στη δημόσια συζήτηση πιο ευφάνταστα πάνελ ομιλητών, καθώς υπερβαίνουμε το εμπόδιο των αποστάσεων και της διαθεσιμότητας του χρόνου που απαιτεί ένα μακρινό ταξίδι. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι η επόμενη περίοδος θα είναι υβριδική, phygital. Θα αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα και των δύο τύπων διοργανώσεων, δημιουργώντας νέες δυνατότητες και προοπτικές στον κλάδο. Θα ξαναγυρίσουμε πιο κοντά, φτάνοντας όμως ταυτόχρονα και πιο μακριά. Αυτό είναι ένα πραγματικά σημαντικό επίτευγμα.
- Σε ποιο βαθμό έχουν μειωθεί τα κονδύλια των δημοσίων οργανισμών και υπουργείων για το PR;
Γιώργος Σιάφης: Η κρίση μάλλον συνέβαλε στην αύξηση των κονδυλίων, ειδικά σε υπουργεία όπως το Υγείας και το Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Επίσης, με την Κοινή Υπουργική Απόφαση 1177/2019 - ΦΕΚ 1447/Β/24-4-2019 καθορίζονται η απασχόληση και οι αμοιβές συντακτών σε θεσμούς του δημοσίου. Το ερώτημα είναι κατά πόσο αυτά τα κονδύλια περνούν στις εταιρείες-μέλη του τομέα PR της ΕΔΕΕ. Η απάντηση, εκτός κάποιων εξαιρέσεων, είναι όχι. Ποιο είναι το επιθυμητό αποτέλεσμα, φαίνεται στην κρίση και πώς τη διαχειρίζονται, που είναι πολλές φορές καταστροφικό. Κάνοντας μια αναζήτηση στη Διαύγεια, διαπιστώνει κανείς ότι οι προκηρύξεις αναζήτησης συμβούλων επικοινωνίας και βέβαια οι απευθείας αναθέσεις έργων επικοινωνίας είναι στο καθημερινό 11:15 πμ. timeline. Οι διακηρύξεις διαγωνισμών επικοινωνίας χρειάζεται να «αναβαθμιστούν» και φωτεινό παράδειγμα είναι τα tender της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην ελληνική πραγματικότητα. Ένα σημείο επίσης είναι ο υποχρεωτικός όρος της πιστοποίησης των εταιρειών με ΕΛΟΤ 1345 για συμμετοχή σε διαγωνισμούς που από το 2017 δεν απαιτείται.
-Πώς αντιμετωπίζετε την κρίση αξιοπιστίας των ΜΜΕ και την εκτόξευση της δημοφιλίας των social media στην Ελλάδα;
Δημήτρης Ρούλιας: Ουσιαστικά μιλάμε για το πιο «καυτό» ζήτημα του καιρού μας - που καθορίζει την κοινωνική και την πολιτική πραγματικότητα σε όλον τον πλανήτη. Βρισκόμαστε εξ αντικειμένου στο επίκεντρο αυτής της διαδικασίας, πλοηγώντας τους πελάτες μας σε συχνά αχαρτογράφητα νερά. Μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν, ούτε δοκιμασμένα «φίλτρα αξιοπιστίας» - παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αλλά και το μεταβαλλόμενο τοπίο των ΜΜΕ, αξιοποιούμε τα ψηφιακά εργαλεία και τις μεθοδολογίες που έχουμε στη διάθεσή μας, προτείνουμε στρατηγικές και τακτικές, παράγουμε και αξιολογούμε περιεχόμενο σε πραγματικό χρόνο. Αν υπάρχει μια πυξίδα για τον κλάδο μας, αυτό είναι ένα πλαίσιο επιχειρηματικής και επαγγελματικής συμπεριφοράς, ένα σύνολο αρχών και αξιών που έχει συμπυκνωθεί σε δύο σημαντικά κείμενα της ICCO: τη χάρτα της Στοκχόλμης και τη διακήρυξη του Ελσίνκι, που έχουμε προσυπογράψει κι εμείς, ως ΕΔΕΕ. Σχεδιάζουμε μάλιστα κάποιες πρωτοβουλίες ενημέρωσης, εντός και εκτός κλάδου, για τους επόμενους μήνες. Οι χάρτες και οι διακηρύξεις δεν αποτελούν φυσικά πανάκεια ούτε μπορούν να μετατρέψουν αυτόματα τυχόν διαβόλους σε αγίους, η ουσία είναι όμως ότι οι εταιρείες και οι επαγγελματίες των Δημοσίων Σχέσεων οφείλουν να πορευθούν στην εποχή των big data και της «κυριαρχίας των αλγορίθμων», διαμορφώνοντας ένα στίγμα προάσπισης της αλήθειας, της διαφάνειας και της ελευθερίας της έκφρασης.
- Έχουν βελτιωθεί τα εργαλεία μέτρησης αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών PR; Σας ζητούν οι πελάτες αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά σας ή και δεσμεύσεις για το performance προτού καν συνεργαστείτε;
Γιώργος Σιάφης: Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, όπου κυριάρχησε η τηλεργασία, αλλά και γενικότερα με την ανάπτυξη της πληροφορικής και του ΙοΤ, καταγράφεται στο χάρτη των Δημοσίων Σχέσεων ραγδαία ανάπτυξη νέων πληροφοριακών συστημάτων, με έμφαση στη μέτρηση της απόδοσης της εργασίας, της αποτελεσματικότητας και της προοπτικής. Οι πρακτικές του PR αλλάζουν, με ατμομηχανή την εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας: υπόκειται σε συνεχή αναδιάρθρωση, αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της ψηφιακής εποχής και το νέο παγκόσμιο και ευρωπαϊκό περιβάλλον. Ένα περιβάλλον που οι υποψήφιοι πελάτες είναι ιδιαίτερα απαιτητικοί - και η επένδυσή τους στις Δημόσιες Σχέσεις οφείλει να επιβαβαιώνεται και κυρίως να κερδίζεται σε όλα τα στάδια της συνεργασίας.
