Meer of juist minder mestfabrieken in Brabant? ‘Merkwaardig dat provincie nieuwe locaties zoekt’

Brabant moet direct stoppen met het zoeken naar locaties voor nieuwe en grotere mestfabrieken. In de plaats daarvan moet het provinciebestuur juist gaan nadenken over terugbrengen van het aantal mestbewerkers.

Dat stelt het Brabants Burgerplatform in een verklaring, opgesteld met het oog op het debat over mest in Provinciale Staten van vrijdagmiddag. Volgens het platform, dat een groot aantal milieuclubs en burgergroeperingen verenigt (zoals Stop de Stank, Groen Kempenland en IVN Heeze-Leende), wordt steeds duidelijker dat de huidige mestverwerkingscapaciteit toereikend is en zelfs meer dan dat; dat al sprake is van overcapaciteit.

Bestaande grootschalige mestbewerkers hebben moeite om voldoende mest te bemachtigen en rendabel te produceren. De export overstijgt op dit moment het overschot, dat de laatste jaren sowieso is gedaald, met name vanwege de terugloop van het aantal melkveehouders. De afgenomen druk op de mestmarkt en de geringe opbrengstprijzen leiden ertoe dat installaties niet allemaal op volle kracht draaien.

,,Nu hebben nog veel varkenshouders leveringscontracten. Als ze straks vrij zijn om hun mest af te zetten op de markt, komen de mestfabrieken alleen maar verder in de problemen”, zegt Geert Verstegen, voorzitter van het Brabants Burgerplatform. ,,We moeten dan ook niet kijken naar nieuwe locaties of uitbreiding, maar juist naar het saneren van mestfabrieken, zeker gezien de onvermijdelijke krimp van de veestapel. Het overschot aan mest begint af te nemen, laten we nu het overschot aan mestfabrieken aanpakken.”

Die discussie zal vrijdagmiddag ook in Provinciale Staten worden gevoerd. Brabant is op zoek naar geschikte locaties voor nieuwe of grotere mestfabrieken. Bekendmaking van het rapport met de eerste resultaten is al drie keer uitgesteld. Landbouwgedeputeerde Elies Lemkes-Straver wacht op een ander onderzoek, dat onder meer de gevolgen van de beoogde kringlooplandbouw op de hoeveelheid mest en het type bewerkingsinstallaties in beeld brengt.

Een verstandige keuze van de gedeputeerde, zegt Jan Roefs, directeur van het Nederlands Centrum Mestverwaarding (NCM). ,,Een heroriëntatie is goed, gezien alle ontwikkelingen die spelen.”

Als je puur naar het huidige stelsel kijkt, heeft het Brabants Burger Platform een punt, zegt Roefs. ,,Als je mestverwerking louter ziet als een noodzakelijk kwaad om het overschot weg te werken, dan voldoet de huidige capaciteit. Maar juist gezien de ontwikkelingen op langere termijn blijft mestverwerking nodig en gewenst. Ja, ook als er minder dieren komen.”

Roefs wijst op de vele toepassingen van verwerkte mest. ,,Hoe beter je de mest ontleedt in aparte stromen, hoe preciezer je kunt bemesten. Kwalitatief beter, met minder transport en minder verliezen.” Ook geeft hij als voorbeeld dat door mestverwerking kunstmestvervangers worden geproduceerd. ,,Allemaal doelen die behalve door de Nederlandse overheid ook door de Europese Commissie actief worden ondersteund.”

Daarnaast zet demissionair minister Carola Schouten volop in op een omschakeling naar kringlooplandbouw. Dat betekent dat alle geproduceerde mest van niet-grondgebonden bedrijven - vooral varkens- en pluimveehouderijen - straks afgevoerd en verwerkt moet worden. Zeker in Brabant - met veel intensieve veeteelt - zal de verwerkingscapaciteit daarop afgestemd moeten zijn.

Het zijn argumenten die het Brabants Burgerplatform - zoals bekend - niet overtuigen. Volgens voorzitter Verstegen zijn mestfabrieken slechts één uitwas van de Nederlandse veehouderij. ,,Die zorgt voor veel meer problemen, waarvoor uiteindelijk één oplossing is: minder dieren.”