De Volmolen in Waalre: oude techniek, maar weer heel modern

‘Uit de mist van mijn gedachten                                                                                                                                                                     rijst de beeltenis steeds op                                                                                                                                                                                  van de oude watermolen                                                                                                                                                                                    zijn historie stijgt ten top                                                                                                                                                                                 want waar groene wilgentakken                                                                                                                                                              treuren op het blanke water                                                                                                                                                                          raakt het heden het verleden                                                                                                                                                                      koester het voor later…’

De woorden in bovenstaande twee coupletten, uit het gedicht van Nelleke van Tuyl, zijn Martin Hermans en zijn echtgenote Marjo op het lijf geschreven. In december 1998 kocht het echtpaar de aan de Dommel gelegen watermolen De Volmolen. „Destijds in deplorabele staat, maar ook met een mooi en rijk verleden, zowel natuurtechnisch als cultuurhistorisch.”

Toen de twee zich verdiepten in de geschiedenis van hun toekomstige woonstek, werden zij daar niet per se vrolijk van. „De molen uit vervlogen tijden, waar in de vorige eeuw geheime liefdes elkaar ontmoetten en waar dorpsbewoners vanaf de ruïne van de graanmolen in de Dommel doken, had ook een recente macabere geschiedenis. Zo stond de molen driemaal in brand, heeft de tegenovergelegen camping twee keer onder water gestaan en speelden er diverse grondconflicten in de directe omgeving”, vertelt Hermans.

,,Ondanks alle maatschappelijke onrust voelde het toch goed en kochten we de verpauperde restanten.” De overblijfselen veranderden in een conferentieruimte in de vorm van de oorspronkelijke lijnoliemolen op Riethovense oever en een duurzaam gebouwd woonhuis in de vorm van de oorspronkelijke graanmolen op Waalrese grond. Er tussenin drijft de Dommel twee indrukwekkende waterraden aan die voor vijftien huishoudens groene elektriciteit aan het elektriciteitsnet levert.

_{Lees verder onder de foto}

Nu, na twintig jaar continu draaien, vallen de huidige onderslagraderen van ellende bijna uit elkaar. Hermans: „De schoepen zijn door de roest nog maar twee millimeter dik, constructiefouten leiden tot scheuren in de as en door onderspoeling wordt de fundering aangetast.”

De oever, die op een ondergrond van puin ligt en die Hermans destijds, passend in het landschap, met treurwilgen beplantte, is aan het verzakken waardoor het terras van de conferentieruimte langzaam in de Dommel verdwijnt. Hoog tijd dus voor een grondige renovatie en nieuwe raderen, vindt Hermans. „Bij het vervangen van de stuwen worden voorzieningen getroffen voor de wildwaterkanoërs van de Volmolense Kano Club en wordt ingespeeld op de extremen door de klimaatverandering.

Hermans’ zoon Dirk is werktuigbouwkundige en heeft een nieuw ontwerp gemaakt voor de molen. Door oude en nieuwe kennis met elkaar te verbinden en door de huidige onderslagraderen te vervangen door middenslagraderen, kan de Volmolen 160.000 kilowattuur elektriciteit per jaar produceren. ,,Dat is goed voor veertig tot vijftig huishoudens”, aldus Hermans.

Hij ziet zijn watermolen nu ook als een kans en mogelijkheid om bij te dragen aan het realiseren van de regionale energiestrategie (RES 1.0): „In alle stukken ontbreekt het hoofdstuk waterkracht: er wordt alleen maar over zonne- en windenergie gesproken. De elektriciteit die bij de Volmolen wordt opgewekt is misschien maar een klein percentage van wat totaal nodig is, maar wel een goede promotie van lokale energieopwekking. Het past in het natuurlijke Dommeldal en is bovendien niet belastend voor de omgeving.”