Gỡ vướng trong việc xử lý hình sự đối tượng nợ bảo hiểm xã hội kéo dài

Theo đại diện Toà án Nhân dân Tối cao, Bộ Luật Hình sự năm 2015 bổ sung 3 tội danh là tội gian lận Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm thất nghiệp; tội gian lận bảo hiểm y tế; tội trốn đóng Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.

Việc bổ sung này đã tạo ra cơ sở pháp lý cho việc xử lý trách nhiệm hình sự các hành vi vi phạm, phần nào đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn và công tác đấu tranh phòng, chống các tội phạm trong lĩnh vực bảo hiểm. Tuy nhiên, Bộ luật Hình sự năm 2015 vẫn còn có nhiều quy định định tính, chung chung và có cách hiểu khác nhau, cần có sự hướng dẫn để bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Trí Tuệ, Phó Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao cho biết:

Thực hiện Kế hoạch triển khai thi hành Bộ luật Hình sự năm 2015, để kịp thời đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống tội phạm trong lĩnh vực bảo hiểm, khắc phục những bất cập, hạn chế trong thực tiễn xét xử, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP ngày 15.8.2019.

Nghị quyết này hướng dẫn áp dụng Điều 214 về tội gian lận Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm thất nghiệp, Điều 215 về tội gian lận Bảo hiểm y tế và Điều 216 về tội trốn đóng Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động của Bộ luật Hình sự. Nghị quyết đã được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 25.6.2019 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1.9.2019.

Tại buổi lễ công bố, phóng viên Báo Lao Động nêu vấn đề, trước đây việc thực hiện các thủ tục ủy quyền khởi kiện chủ sử dụng lao động nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp hết sức rườm rà, khó khăn… Vậy, Nghị quyết sẽ tháo gỡ vướng mắc này như thế nào?

Trả lời câu hỏi của phóng viên Báo Lao Động, ông Nguyễn Trí Tuệ cho biết, việc trước đây cần phải có uỷ quyền của người lao động tại doanh nghiệp thì công đoàn cơ sở mới khởi kiện chủ sử dụng lao động với hành vi trốn đóng, nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp là cơ chế uỷ quyền khởi kiện dân sự.

Tuy nhiên, từ 1.1.2018, những hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động là tội phạm hình sự.

Do đó, trong Nghị quyết nêu rõ: Khi phát hiện hành vi có dấu hiệu tội phạm quy định tại các điều 214, 215, 216 của Bộ luật Hình sự, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, cơ quan bảo hiểm xã hội gửi văn bản kiến nghị  khởi tố kèm theo chứng cứ, tài liệu có liên quan đến cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng để xem xét, khởi tố theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Còn đối với tổ chức Công đoàn, tổ chức đại diện cho người lao động và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác… khi phát hiện hành vi có dấu hiệu tội phạm quy định tại các điều 214, 215, 216 của Bộ luật Hình sự thì thông báo ngay đến cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng để xem xét, khởi tố theo quy định của Bộ luật Hình sự.