Tuberculose blijft ’s wereld dodelijkste infectieziekte

Tuberculose (tbc) blijft 's werelds dodelijkste infectieuze moordenaar. Elke dag sterven bijna 4500 mensen aan deze ziekte. Nog steeds worden elk jaar miljoenen mensen ziek als gevolg van tbc. Zo ontwikkelden in 2017 ongeveer 10 miljoen mensen tbc, waarvan 5,8 miljoen mannen, 3,2 miljoen vrouwen en 1 miljoen kinderen, stelt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Vandaag is het Wereld Tuberculose Dag.

Gevallen van deze ziekte werden geregistreerd in alle landen en leeftijdsgroepen, maar over het algemeen was 90% volwassen (leeftijd ≥15 jaar), terwijl 9% hiv-patiënt was (72% in Afrika). Ruim twee derde van de patiënten woonde in deze acht landen: India (27%), China (9%), Indonesië (8%), de Filipijnen (6%), Pakistan (5%), Nigeria (4%), Bangladesh (4%) en Zuid-Afrika (3%). Deze en nog eens 22 andere landen op de WHO-lijst van 30 landen met hoge tbc-prevalentie waren goed voor 87% van alle tbc-gevallen in de wereld. Slechts 6% van de mondiale gevallen bevond zich in de Europese regio (3%) en Noord- en Zuid-Amerika (3%). De ernst van nationale epidemieën varieert sterk van land tot land.

Tbc in Suriname
Suriname kent een lichte stijging van het aantal gevallen van tbc. Volgens het Nationaal Tuberculoze Programma (NTP) hadden 116 mensen in 2016 deze besmettelijke ziekte, terwijl het in 2017 ging om 137 gevallen. Dat aantal loopt nog steeds op, want in 2018 registreerde het NTP 178 tbc-gevallen. Het NTP zegt verder dat het aantal tbc-gevallen in de afgelopen vijf jaar fluctueert, wat betekent dat er nog steeds besmetting en overdracht van de ziekte plaatsvindt.

De stijging van het aantal tbc-gevallen wordt door het NTP toegeschreven aan een combinatie van de overdracht die nog steeds plaatsvindt en een verhoogde detectie van tbc-cases door haar interventies. Ook ziet de organisatie een vrij hoog percentage tbc-patiënten dat aan de ziekte overlijdt: in 2016 was dat 19% van het totaal en 2017 was het 13.1% van het totaal. Redenen zijn dat te laat hulp wordt gezocht en slechte therapietrouw, maar ook de aanwezigheid van andere onderliggende ziekten zoals hiv en suikerziekte.

Immuun tegen geneesmiddelen
Tbc is een oude ziekte die ooit een doodvonnis was. Effectieve medicamenteuze behandelingen kwamen voor het eerst beschikbaar in de jaren 1940. In combinatie met sociale en economische ontwikkelingen stelden ze landen in West-Europa, Noord-Amerika en andere delen van de wereld in staat om de sociale en economische lasten van tbc terug te brengen tot zeer lage niveaus. Voor een aantal landen blijft echter het einde van tbc als een epidemie eerder een streven dan een realiteit. Volgens de WHO blijft geneesmiddelresistente tbc wereldwijd een groot probleem. Naar schatting 558.000 mensen die tbc ontwikkelden, bleken immuun tegen rifampicine (RR-TB), het meest effectieve eerstelijnsgeneesmiddel. Van dit aantal had 82% multidrugsresistente tbc. Bijna de helft van de patiënten met geneesmiddelresistente tbc woonde in India (24%), China (13%) en de Russische Federatie (10%).

Latente tbc-infectie
Tbc is een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis. Voedseltechnoloog en handhygiënedeskundige Ricky Stutgard zegt dat bij ongeveer 90% van de mensen de ziekte latent is, wat betekent dat de symptomen niet te zien zijn. Echter heeft 10% van de besmette mensen een actieve vorm, die zorgt voor chronische hoest met koorts en algemene malaise, gewichtsverlies en nachtelijk zweten. Tbc wordt verspreid door de lucht. Wanneer mensen een actieve vorm van tuberculose hebben en hoesten, praten of niezen, dan is de algemene hygiëne en handhygiëne van deze personen zeer belangrijk.

“Deze personen kunnen dus niet gewoon in de lucht niezen en hoesten. Ze moeten ervoor zorgen dat ze bij het hoesten of niezen een wegwerptowel gebruiken, die ze meteen opruimen. Aan anderen wil ik meegeven dat tuberculose geen grap is. En indien er mensen in hun omgeving zijn die deze aandoening hebben, dat ze er op toezien dat ze niet onnodig zakdoeken en mobiele telefoons van deze mensen gebruiken, omdat je dus gemakkelijk geïnfecteerd kan worden”, adviseert Stutgard. De WHO stelt dat ongeveer 1,7 miljard mensen - 23% van de wereldbevolking - een latente tbc-infectie heeft. Deze mensen lopen dus het risico om tijdens hun leven actieve tuberculose te ontwikkelen.