De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) deelde vorige week mee dat het volgen van mensen via wifitracking voortaan alleen bij hoge uitzondering mag. En juist via wifitracking - waarbij signalen van mobiele telefoons worden gebruikt om bezoekersstromen en -aantallen in kaart te brengen - meet Locatus hoeveel mensen zich in het centrum van Leeuwarden bevinden. En waar ze heen bewegen. ,,Feitelijk mag het gewoon niet meer”, zegt directeur Gerard Zandbergen van Locatus. ,,De grondslag onder het systeem is weggehaald.’’

Je onbespied wanen is een groot goed

De AP staat het meten in de openbare ruimte na invoering van de nieuwe privacywet alleen toe als er een goede grondslag is. Bijvoorbeeld als het gaat om het handhaven van de veiligheid, zo staat te lezen in het nieuwsbericht. ,,Het is een groot goed om je in het openbaar onbespied te wanen. Het digitaal volgen van mensen op openbare plekken is een inbreuk op de privacy die slechts bij hoge uitzondering gebruikt mag worden’’, zegt AP-bestuursvoorzitter Aleid Wolfsen in het nieuwsbericht. De Autoriteit Persoonsgegevens was woensdag niet voor een reactie bereikbaar.

Behalve de strengere eisen over de inzet van het meten aan de hand van mobiele telefoonsignalen, zijn er ook nieuwe eisen aan de verwerking van de gegevens. De opgevangen signalen van telefoons mochten al niet herleidbaar zijn naar de gebruiker maar moesten geanonimiseerd worden. Ook die eisen zijn verscherpt. ,,Aan die nieuwste eisen voldoen wij nu technisch nog niet, maar dat zou een kwestie van tijd zijn’’, stelt directeur Zandbergen, die geen andere mogelijkheid zag om het systeem direct uit te schakelen.

Niet blij

,,Ik ben extremely pissed over het bericht van de Autoriteit. De eisen die gesteld worden, zijn de strengste van Europa op dit moment en strenger dan de Europese richtlijnen die in november 2019 worden ingevoerd. Maar ik sta machteloos tegenover de AP. Zij hebben een onbeperkt aantal juristen beschikbaar en ik niet. Ook al ben ik van mening dat ze volstrekt ongelijk hebben, die strijd win ik niet.’’

Voor Locatus heeft het grote gevolgen. ,,Ik zal mensen moeten ontslaan, ik heb geen werk meer voor ze.’’ Over aantallen wil Zandbergen niets zeggen. Behalve in Leeuwarden is het bedrijf op verschillende plaatsen in het land actief, onder meer in de stad Groningen. Binnenstadsmanager Hayo Galema is niet blij dat de bezoekersaantallen in de stad nu niet meer geregistreerd worden. ,,Het gaf een goede indicatie voor hoe het in de binnenstad gaat.’’

Hoe druk is de koopzondag nu echt?

Een voorbeeld waarvoor Galema het systeem gebruikte, is de koopzondag. De laatste zondag van de maand is in Leeuwarden een koopzondag plus, waarbij er extra activiteiten in de binnenstad zijn. ,,Uit de gegevens van Locatus kon ik opmaken dat het bezoekersaantal op de laatste zondagen 15 procent hoger ligt dan op normale zondagen. Daarmee zie je dus dat de extra investering loont.’’

Het systeem van Locatus is niet de enige manier om bezoekersaantallen te meten: de bezetting van parkeergarages en fietsenstallingen zijn andere graadmeters. ,,Toch is het jammer dat dit verdwijnt. Eventueel moeten we weer naar handmatige telling terug, met papier en potlood.’’

Een ander nadeel van het stopzetten van de tellingen door Locatus is dat de effecten van LF2018 niet goed meetbaar zijn, meent Gerrit Jan Faber van de winkeliersvereniging Binnenstad. ,,Door LF2018 zouden we ook volgend jaar meer bezoekers moeten trekken dan in de jaren hiervoor. Nu kunnen we dat niet meten en vergelijken en dat is doodzonde.’’

Ook als ondernemer vindt Faber het vervelend. ,,De gegevens leveren informatie op over hoe de bezoekers zich door de stad bewegen. En daardoor zie je de zwakke plekken en weet je waar je als ondernemer op in moet zetten, hoe je moet anticiperen. Dit is echt heel jammer.’’

De gemeente Leeuwarden zegt de ontwikkelingen rondom wifitracking af te wachten. Maar het standpunt van de Autoriteit Persoonsgegevens wordt wel gedeeld, meldt een woordvoerder in een schriftelijke reactie op vragen. In het antwoord benadrukt de gemeente dat de gegevens van Locatus volledig geanonimiseerd zijn. ,,Locatus ziet dit als een forse aanscherping van eerdere publicaties en heeft hier meteen op gehandeld. Wij sluiten ons hierbij aan.’’