KÜRESEL BORÇ ARTIYOR : DÜNYA GSH’SİNİN YÜZDE 225’İ BÜYÜKLÜĞÜNE ULAŞTI
IMF’nin geçtiğimiz Mayıs ayında yayınlamaya başladığı Küresel Borç Veritabanı’nda yer alan verilere göre küresel borç oranı 2016 yılında 2009 rekorunu kırdı. Uzun dönemli bakıldığında özel sektörün borcunun kamudan daha hızlı arttığı görülüyor. Türkiye’nin de dahil edildiği ‘gelişmekte olan ülkeler’de 2000’li yıllarda artan borçlanma olanaklarıyla birlikte hem toplam borç hem de özel sektör borcu hızlı bir artış gösterdi
IMF’nin geçtiğimiz Mayıs ayında yayına soktuğu Küresel Borç Veritabanı’nda yer alan verilere göre küresel borcun Dünya Gayri Safi Hasılası’na (GSH) oranı yüzde 225’e çıkarak 2009’daki rekorunu kırdı. Ülkelerin borçlarının toplamı anlamında kullanılan küresel borcun Dünya GSYH’sine oranı 2009 yılında yüzde 213’tü.
IMF’nin yayınladığı veritabanı 2007-2008 krizinden beri küresel düzeyde borçluluğun azalmadığını aksine arttığını ortaya koydu. Öte yandan bazı ülkelerde kriz sonrası ekonomik daralma döneminde özel sektör borçluluğu azalırken kamu borcu arttı.
‘HAVA GÜNEŞLİYKEN ÇATIYI TAMİR EDİN’
Bir süredir ekonomik daralmanın son bulmasının ve pozitif büyüme rakamlarının kaydedilmesinin yarattığı hava nedeniyle henüz endişe yaratmayan bu durumun olası bir şokta hükümetleri zor durumda bırakacağı düşünülüyor.
Hükümetlere "hava güneşliyken çatıyı tamir etme" çağrısı yapan IMF bunun yolu olarak bütçe fazlası biriktirmeyi ya da en azından açığı azaltmayı öneriyor.
Öte yandan dünyanın en borçlu ekonomileri aynı zamanda dünyanın en zengin ülkelerini ifade ediyor. Toplam küresel borcun yüzde 50’sini temsil eden ABD Çin ve Japonya dünyanın en borçlu üç ülkesi olurken bu oranın toplam küresel üretimde bu üç ülkenin payından daha yüksek olduğu belirtiliyor.
Dikkat çekici bir diğer gelişmeyse 2000’lerin başında küresel borcun yüzde 3’ünü temsil eden Çin’in 2016’da bu oranı yüzde 15’e çıkarmış olması.
YÜKSELEN EKONOMİLERDE ÖZEL BORÇ PATLAMASI
2000-2016 yılları arasında farklı gelir gruplarındaki ülkelerde özel sektör borcu ve kamu borcunun nasıl değiştiği de ortaya kondu.
Samba Mbaye Marialuz Moreno Badia ve Kyungla Chae’nin veritabanının hazırlanması sırasında kullanılan metodolojiyi ve kaynakları anlattığı raporda yer alan veri ve grafiklerde 2000-2016 yılları arasında özel sektör borcunun kamu borcundan çok daha hızlı bir şekilde arttığı görülüyor. Buna tek istisnayı ise kriz sonrası dönemde (2008-2016) "gelişmiş ekonomi"ler teşkil ediyor.
"Yükselen ekonomiler"de ise veriler 2008-2016 yılları arasında özel sektör borçlarının GSYH’ye oranında patlama yaşandığını gösteriyor.
TÜRKİYE DE FARKLI DEĞİL
Cumhurbaşkanı adayı Tayyip Erdoğan’ın tüm seçim konuşmalarında tekrarladığı kendi iktidarları döneminde kamu borcunun GSYH’ya oranının azaldığı IMF’ye borcun bitirildiği yönündeki vurguları Türkiye’nin borç kompozisyonunun 2000’li yıllarda dünyadaki gelişmelerin paralelinde şekillenmiş olmasıyla ilgili. Türkiye’de de özel sektör borcu kamu borcundan daha hızlı artış gösterdi. Toplam dış borç 2002 yılında 100 milyar dolar civarındayken 2017 yılı sonunda 453 milyar dolara çıktı. 2002 yılında kamu borcu 67 milyar dolar civarındayken 2017 yılında 100 milyar dolar civarına özel sektör dış borcu ise 355 milyar dolara çıktı.
Stratejik Güvenlik 