‘Wordt salaris ambtenaar gelijkgetrokken met bedrijfsleven?’

De internetconsultatie over de aanpassingswet van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren laat een breed palet aan reacties zien: sommigen maken zich druk om het verlies van de ambtenarenstatus, anderen uiten zorgen dat ze die status mogelijk krijgen.

Tot 12 maart kon iedereen, via een internetconsultatie, zijn visie geven op de normalisering. Wie ergens een omissie zag, kon dat melden. 26 inzenders hebben laten weten dat hun reactie openbaar is. Ruim de helft is afkomstig van bezorgde ambtenaren die op persoonlijke titel laten weten het maar niks vinden dat ze niet langer ambtenaar zijn. Dat tekent het onbegrip over deze wet: 2020 wordt met hen een arbeidsovereenkomst gesloten (ze zijn dan niet langer aangesteld) maar de ambtenarenstatus behouden ze gewoon.

Speelbal
Neem de zes reacties van medewerkers van de Belastingdienst en de Douane. Voor een FIOD-medewerker is het niet duidelijk is of opsporingsmedewerkers van de bijzondere opsporingsdiensten nu wel of niet rijksambtenaar blijven. Een douanemedewerker reageert vol onbegrip: ‘Het lijkt me puur een politieke regeling om nog meer als speelbal te fungeren onder het mom van normalisering. Niets is minder waar, want we blijven gebonden aan dezelfde ambtelijke regels. De reden om politiemedewerkers wel rijksambtenaar te laten blijven en douanemedewerkers niet is pure willekeur. We zijn in dienst van het rijk met alle beperkingen. Afblijven dus!’

Gevangeniswezen
Een ander spreekt van ‘rechtsongelijkheid tussen de ambtenaren’ en vraagt zich af of salarissen ook worden gelijkgetrokken met die uit het bedrijfsleven. Vergelijkbare reacties kwamen uit het gevangeniswezen. Een detentie-toezichthouder vreemdelingenbewaring schrijft over de toegenomen agressie in de vreemdelingenbewaring. ‘Uitgerekend de plek waar de agressie oploopt tegen ‘het systeem’ kunnen we geen ambtenaar meer zijn? (…) Zijn wij niet belangrijk genoeg meer? (…) Houd ons ambtenaar, behoud hiermee ook onze beschermingsfactor.’ Een collega is bezorgd dat dit ‘een enorme uitvloei van goed personeel in de hand gaat werken’. Omdat in het gevangeniswezen de werkdruk dezelfde is als bij de politie en Openbaar Ministerie ‘moeten we gelijk worden behandeld’,
vindt een ander.

Cultuurfondsen
Zes publieke cultuurfondsen – Mondriaan Fonds, Fonds voor Cultuurparticipatie, Nederlands Letterenfonds, Fonds Podiumkunsten, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie – uiten heel andere zorgen. Voor hen gelden voorschriften die de ambtenarenstatus raken, schrijven ze, zonder dat er een inhoudelijke discussie is gevoerd over de gevolgen hiervan. ‘Dat was wel wenselijk.’ Ze hebben vragen over de rol en positie van de cultuurfondsen ten opzichte van het ministerie van OCW en in het bijzonder de minister, als de normalisering een feit is. En wat dat betekent voor de onafhankelijke positie van de cultuurfondsen, voor de interne bedrijfsvoering van de cultuurfondsen en voor de onafhankelijke advisering over aanvragen.

Publieke omroep
Een aantal clubs geeft aan dat ze niet onder de Ambtenarenwet willen vallen en niet willen worden gezien als overheidswerkgever. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Nederlandse Publieke Omroep (NPO). De NPO-medewerkers zouden na 2020 de ambtseed moeten afleggen en zich onthouden van gedachten en gevoelens. Áls de NPO overheidswerkgever zou zijn tenminste, iets wat de NPO zelf betwist. NPO wijst erop dat er een afstand moet zijn tussen regering en parlement enerzijds en NPO en de omroepen anderzijds: NPO is onafhankelijk. De status van overheidswerkgever is ‘onwenselijk’. Als dat wél gebeurt, kan de minister indirecte invloed uitoefenen op het bestuur van NPO. Dus: ‘We achten de Wnra niet van toepassing op ons.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 8 van deze week (inlog)