Sinds 1 januari 2016 zijn alle restaurants verplicht een witte kassa te hebben die hun omzetten precies registreert. Bedoeling van de maatregel is de hele horecasector te ‘verwitten’. “We zijn er nog niet, maar dat doel wordt stilaan bereikt”, zegt directeur Danny Van Assche van Horeca Vlaanderen.

Uit RSZ-cijfers blijkt namelijk een forse toename van de officiële tewerkstelling in de horeca. In het derde kwartaal van 2016 waren er precies 21.988 aangegeven jobs meer in de horeca dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Toch is het cijfer te relativeren: die 22.000 jobs staan gelijk aan 4.970 voltijdse. Maar het effect op de RSZ is toch duidelijk: er is voor 45,9 miljoen euro meer aan lonen aangegeven, al is een deel daarvan met forse kortingen.

Zwart wordt wit

Vooral het aantal flexi-jobs boomt: daarvan waren er in het derde kwartaal van 2016 liefst 18.276. Zo’n flexi-job kan iedereen uitoefenen die al voor vier vijfde elders werkt. Tot nu toe kan dat alleen in de horeca, maar op de regeringstafel liggen voorstellen om het principe uit te breiden naar bijvoorbeeld ook bakkers en slagers. Het is nog niet duidelijk of die aanpassing er komt, ook al omdat het Grondwettelijk Hof nog moet bepalen of het systeem wel legaal is.

Zowat een derde van de huidige flexi-jobbers heeft ook een hoofdjob in de horeca, en oefent dus in een tweede zaak een bijberoep uit. Daarnaast gaat het om mensen uit de handel (10 procent), de industrie (8,5) en het onderwijs (7 procent).

Daarnaast is ook het aantal studentenjobs met een kleine tienduizend gestegen. “Dat is niet allemaal nieuwe tewerkstelling”, waarschuwt Danny Van Assche. “Het zijn vooral zwarte jobs die nu gewit zijn. Dat betekent dus zeker niet dat het nu goed gaat in de horeca en dat de winsten daar zo groot zijn.”

Daarom trouwens pleit de horeca al langer voor bijkomende loonkostenverlagingen. Vicepremier Kris Peeters wil daarover eerst de mening van de sociale partners afwachten. “Ik heb hen een evaluatie van de flexi-jobs gevraagd”, zegt hij. Hij wijst er ook op dat in de taxshift al een algemene verlaging van de loonkosten naar 25 procent vervat zat.

Inhaalbeweging

Opvallend in de cijfers is dat 95 procent van die flexi-jobs in Vlaanderen zit. “Niet onlogisch: wij als federatie hebben sterk gesensibiliseerd rond de witte kassa. In Wallonië en Brussel is dat veel minder gebeurd, waardoor daar nog niet veel meer dan de helft van de horecazaken een witte kassa heeft. Maar ze zijn aan een inhaalmanoeuvre bezig”, zegt Van Assche.

Maar ook bij ons zijn er nog zaken waar je enkel een schimmig briefje krijgt als je er eet. “Dat komt omdat zaken die onder de 25.000 euro omzet aan ter plekke verbruikt eten blijven, geen witte kassa nodig hebben”, zegt Van Assche. “Maar die zaken beginnen stilaan zodanig op te vallen als uitzonderingen, dat ze veel sneller fraudeonderzoeken mogen verwachten.”