Organisaties pleiten tegen filtering content in auteursrechthervorming van EU

Zo'n zestig belangenorganisaties en bedrijven zoals Bits of Freedom en Mozilla hebben in een open brief aan het Europarlement gepleit om de voorgenomen hervorming van het auteursrecht te herzien. Onder meer tegen de filtering van geüploade content bestaat veel weerstand.

De organisaties die onder andere uitgevers, journalisten, wetenschappelijke instellingen, consumenten en techbedrijven vertegenwoordigen, vinden dat het voorstel van de Europese Commissie om het auteursrecht te hervormen via een nieuwe richtlijn, niet tegemoet komt aan de verwachtingen en wensen van de Europese burgers en bedrijven. Volgens de organisaties doet de EU hiermee een stap terug en wordt de digitale economie met de wijziging niet gestimuleerd.

De kritiek richt zich vooral op artikel 13 van de richtlijn. Dit artikel richt zich op aanbieders van internetdiensten. Zij worden verplicht om in samenwerking met de rechthebbenden te voorkomen dat gebruikers nog auteursrechtelijk beschermde content kunnen plaatsen. Simpel gezegd komt het erop neer dat providers en platforms zoals Facebook, die waarschijnlijk onder deze regeling zullen vallen, verplicht zijn om alles wat internetgebruikers op deze platforms zetten, eerst door een filter te halen.

Het gaat dus om het actief filteren en monitoren van content die internetgebruikers willen plaatsen. Hiermee kan worden voorkomen dat auteursrechtelijk beschermd materiaal online beschikbaar komt. Uit het artikel blijkt dat het gebruik van technieken die de inhoud van materiaal kunnen herkennen, geoorloofd is. Ook moeten de dienstenaanbieders de rechthebbende op de hoogte houden van de invoering en werking van de filters.

Michiel Steltman, directeur van Stichting Digitale Infrastructuur Nederland, vindt dat de neutrale rol van internetproviders en andere leveranciers van internetinfrastructuur door deze filterfunctie wordt ondermijnd. "Die neutrale rol is een pijler van een vrij, open en veilig internet en essentieel voor innovatie en de vrijheid van meningsuiting. Het voorkomt dat providers op grote schaal de activiteiten van hun gebruikers en afnemers in de gaten moeten houden om onrechtmatigheden te voorkomen. Implementatie van dit artikel is dan ook een hellend vlak dat kan leiden tot monitoring en filtering van allerlei andere vormen van internetgebruik. Providers zullen logischerwijs geen risico’s willen nemen", aldus Steltman.

Een ander punt van kritiek is de introductie van nieuwe rechten speciaal voor uitgevers van perspublicaties. Hiermee zouden zij meer beschermd worden tegen het digitale gebruik van hun perspublicaties, omdat gebruikers meer en meer zullen moeten betalen voor informatie en nieuws. De organisaties zijn echter bezorgd dat de toegang tot informatie hiermee wordt beperkt en het lastiger wordt om nieuwe doelgroepen te bereiken.

Volgens de Europese Commissie is de richtlijn noodzakelijk om auteursrechthebbenden te ondersteunen. De Commissie wil dit doen door hun rechten te versterken, zodat ze hogere beloningen tegemoet kunnen zien. Een ander kerndoel van deze richtlijn is het vergroten van het online aanbod van audiovisuele content en het verbeteren van de toegang daartoe. Ook wil de Commissie producties in de culturele sector en uit het onderwijs beter beschermen.

Het Nederlandse kabinet heeft in een brief uit eind 2016 laten weten dat het kritisch aankijkt tegen onderdelen van de richtlijn. Het kabinet vindt dat er een balans moet zijn tussen de gerechtvaardigde belangen van rechthebbenden enerzijds en de belangen van gebruikers anderzijds. De minister van Buitenlandse Zaken is niet bij voorbaat overtuigd van een goede balans op dit punt. Zo vindt hij het
nog onduidelijk welke overeenkomsten de aanbieders met rechthebbenden moeten sluiten ten aanzien van het toezicht en de filters, en op basis van welke juridische grondslag dit moet gebeuren. Ook wil het kabinet dat gebruikers de mogelijkheid moeten hebben om te klagen als er ten onrechte materiaal wordt gefilterd of geblokkeerd.

In maart hebben een aantal belangenorganisaties die opkomen voor digitale burgerrechten campagnes gestart tegen het plan van de Europese Commissie om het auteursrecht te hervormen. Eerder heeft een Europese toezichtscommissie zich ook kritisch uitgelaten en hebben verschillende mensen en organisaties uit de academische hoek hun zorgen geuit.