Kızıl Elma

Kızıl Elma

Kızıl Elma İlhami YazganCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Gölbaşı’ndaki açılış töreninde "Yeni Türkiye mücadelemiz, bizim kızıl elmamız,  2053 Türkiye’sinin kızıl elmasını her şeyi ile gençlere emanet ediyorum“ deyip noktayı...

İlhami Yazgan

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Gölbaşı’ndaki açılış töreninde "Yeni Türkiye mücadelemiz, bizim kızıl elmamız,  2053 Türkiye’sinin kızıl elmasını her şeyi ile gençlere emanet ediyorum“ deyip noktayı koyduğunda,   kızıl elma üzerinden  AKP’nin dindar gençlerine ne gibi mesaj iletdiğini çok merak ettim.

Konu ile ilgili meramımı gidermek için tarih arşivimde ne var ne yok bir baktım, pir baktım ki kısa sürede bir sürü ayrıntıya rastladım.

Bu ayrıntıları aktarmadan önce kısa bir tespit yapmak gerekir.

Kızıl elma, eski Türklerden beri hükümet erkânının da, askerin de, parti liderlerinin de, örgütlerindeki kişilerin haberdar olduğu bir idealdir. Turancıların dilinden hiç bir zaman düşürmediği „ideal“ ya da „ülkü“ de demek mümkün. Kızıl elmacılar bu ideallerini şöyle tanımlamaktalar: gök Tanrı, hükümdara kut verir; güç verir, destek verir, saltanat verir ve onu kollar. Hükümdarlardan da bu dünyaya nizam vermesi beklenir. Daha doğrusu Tanrı’nın kainata verdiği düzenin önce kendi toplumunda sonra, insanlık aleminde yerleştirilmesi idealine kaynak olur. Bunu yapmazsa, yani Tanrı’nın verdiği kut’a layık olmazsa Tanrı o emaneti geri alır. Bundan dolayı Türk hükümdarlar, başkanlar, liderler  ilahi bir görevi taşıma idraki içinde olurlar. Kızıl elma motifinin de kaynağı burasıdır. Türk hükümdarları, başkanları, günümüzün Turancı/dinci/ülkücü liderleri "Nizam-ı Alem" ve "Cihan hakimiyeti" idealini gerçekleştirmek isterler. Bu ideal, aynı zamanda saltanatı/yönetimi/mutlak hakimiyeti  meşrulaştırma vasıtası olarak da görür. Günümüzde bu ideal/ülkü Tayyip Erdoğan da devam etmekte ve kendisinin söylediği gibi, 2053 Türkiye’sinin kızıl elmasını AKP’nin dindar gençlerine emanet etmiş durumda.

Osmanlı’da kızıl elma

„Padişahımız gelir gavurun memleketini alır, kızıl elma olur“

Evliya Çelebi, “Hazreti Muhammed doğunca, Ayasofya’nın kubbesinin çöktüğünü ve kızıl elma küresinin de yere düştüğünü'' yazar. O tarihten sonradır ki, İstanbul’u fethetmek cihan hakimiyeti hayali taşıyan Türkler için bir kızıl elma haline gelmiştir.

Bu ülkü bilindiği üzere Fatih tarafından gerçekleştirilmiştir. Fatih’in İstanbul’u fethetmesinden sonra ise Türk’ün başka yeni kızıl elmaları ortaya çıktı. Dünyaya hakim olma ideali taşıyan Türkün İstanbul’dan sonraki yeni kızıl elması Roma ve Saint Pierre (Sen Piyer) kilisesinin kubbesi oldu. Bunun yanı sıra onun başka kızıl elmaları da vardı.

Evliya Çelebi, Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki kızıl elmalarının 6 tane olduğunu yazar ve bunları şöyle sıralar:

1. Engerüs Kızıl Elması: Budin.

2. İkinci Engerüs Kızıl Elması: Istolni-Belgrad.

3. Orta Macar Kızıl Elması: Estergon.

4. Bec Kızıl Elması: Viyana.

5. Rim-Papa Kızıl Elması: Roma.

6. Prusya Kızıl Elması: Kolonya (Köln).

Evliya Çelebi 6 Kızıl Elma’dan söz etmekle birlikte bu altıncıyı zikretmiş değildir. Bunun Köln şehri olduğu, Peçevi Tarihi’nde yer almaktadır.

Osmanlı Türkleri, yukarıdaki kızıl elmalarından üçüne sahip oldular, Viyana’ya çok gayret sarfettikleri halde  fethedemediler.

heykel1-002.jpg

[Metin Kutusu: Comelius Gurlitt'in çizdiği restitüsyona göre Ayasofya önündeki anıtın üzerinde, sol elinde küre tutan atlı imparator heykeli (Die Baukunst Konstantinopels, Berlin 1909-1912)] Kızıl elma, İstanbul’un fethinden sonra yeniçeriler arasında dillendirildiği rivayet edilir. Osmanlı’nın fethetmeyi istediği şehirler, kızıl elma olarak belirlenmiştir. 1453’ten sonra Osmanlı tahta çıkma törenine herkesin bir evrensel egemenlik simgesi olarak bir elma motifi eklenmiştir. Yeni Sultan devlet kılıcını kuşandıktan sonra Yeniçeriler kızıl elma da görüşürüz diye bağırırmış.  Avusturyalı tarihci Joseph von Hammer Osmanlı Tarihi kitabında konu hakkında şunları yazar: „Sultân Süleyman Yeniçeriler hakkındaki teveccühünü göstermek üzere cemâatin kışlası önünden geçerken kendisine takdim olunan bir bardak şerbeti almış ve kışlaların önünden her geçtikçe kendisine şerbet verilmesini emretmiştir. Bu iltifat ile müşerref olan yeniçeri cemâati de bir taht odası yaptırmıştır. Pâdişâh, bardağı ağzına götürdükten sonra silahdârına verir, o da altınla dolu olduğu halde iade ederdi. Bir yeniçeri zabiti de Pâdişâhın maiyyetinde bulunan kızlarağasına bir bardak şerbet verirdi. Bu âdet, tahfa cülus eden pâdişâhların kılıç alaylarında da tekrar edilmek mu’tâd idi, Zât-ı şâhâne eski kışla önünden geçerken bardağı yeniçeri ağasının elinden alır ve „Kızıl elmada görüşürüz“ derdi. Osmanlılar Roma’ya bu ismi vermişlerdi. “

Kanuni Süleyman, büyük dedesi Fatih gibi kızıl elmayı, Hristiyan dünyasının merkezi Roma’yı ele geçirmeyi bir amaç olak benimsemiş ve Orta Asya ve Sumatra’ya kadar bütün İslam aleminin koruyuculuğu, hiltifet-i ruy-i zemin, iddiasında bulunmuştur. Kısaca, Osmanlı sultanlarının dünya egemenlik ideali kendilerine Fatih’ten miras kalmış diyebiliriz.

III. Selim döneminde de Osmmanlı askerleri "Padişahım, biz senin uğrunda ta Kafdağı’nın ötesine, kızıl elmaya dek varırız" sözleri ile fetihe hazır olduklarını her daim ifade etmişlerdir.

Cumhuriyet döneminde kızıl elma

Kızıl elma üstüne ilk şiirleri Ziya Gökalp yazmıştır. “Vatan ne Türkiye’dir Türklere ne Türkistan, / Vatan büyük ve müebbed bir ülkedir: Turan!'' dizelerini içeren “Turan'' şiiri 1911’de Genç Kalemler’de yayımlanmıştı.  Ziya Gökalp’ın öncülük ettiği “Yeni Milliyetçilik'' telâkkisinde Kızıl Elma artık “Türk kavmının'' cihan hâkimiyetinin sembolü olmuştur. 1913’te yazdığı şiirinde şöyle der: Buymuş meğer Türk’ün Kızıl Elma’sı / Böyle demiş Oğuz Hanın yasası. Tarih boyunca hep batıya doğru olan Türk fetihlerinin yönü artık Orta Asya'ya da dönmüştür. Yani “Kızıl Elma Turan’dır'' demek istenmiştir.

Daha sonra kızıl elma idelojisi Ömer Seyfeddin, Tekin Alp gibi Türk milliyetçilerinin aracılığıyla yayıldı. Kızıl elma, onlar için Türk ve Turan halklarının birliğini gerçekleştirecek olan geleceğin devletini ifade ediyordu.

Batı'nın kızıl elmaya bakışı

Batı kaynaklarında aşa ile birlikte hükümdarlık alameti olarak kullanıldığı belirtilen kızıl elma bazılarına göre İtalya’da Roma şehri, bazılarına göre de Roma’daki Saint Pierre Kilisesi’nin üzerinde bulunan ve denizden de görülebilen altın yaldızlı küre ya da bu kilisenin üstü kırmızı bakırla kaplanmış kubbesidir.

Bizans döneminde Ayasofya’nın önünde dikili bir sütun üstünde at üzerindeki luştınianos heykelinin elinde altından bir küre bulunmaktaydı. Bu şekilde bütün dünyayı hakimiyeti altında tuttuğuna inanılan imparatorun elindeki kürenin (kızıl elma) yere düşmesi, Bizans da dahil birçok ülkenin Türkler tarafından zaptedileceğine ve imparatorluğun çöküşüne işaret sayılmıştı.

Cari Brockelmann ve Martin Hartmann, kızıl elmanın menşeinin Hesperides’in altın elmalarından geldiğini ve bunda da Batı dünyasının ideal ülkelerinden birinin tasavvur edildiğini ileri sürerken August Fischer bunu cihan hakimiyetinin bir sembolü olarak gösterir. Bir kısım araştırmacılar ise kızıl elmanın Doğu ülkelerinde de hükümdarlık alameti sayıldığını gösteren çeşitli tarihi kayıtlar üzerinde durmaktadır.

Bir de Alman efsanesi var: kıyamete yakın Türkler Köln’ün altın elmasına (golden apfel) kadar gelip atlarını katedralin sütunlarına bağlayacak; ama sonra hepsi yok olacaktır. Buna Liechtenstein Kehâneti derler.  Anadolu’yu işgal eden Yunanlılar “Türkleri Anadolu’dan sürelim, ta kızıl elmaya kadar'' dedikleri söylenir.

Kaynaklar

15. ve 16. Yüzyılda Topkapı Sarayı Mimarî, Tören ve İktidar, Çeviren: Ruşen Sezer, İstanbul 2007
Büyük Osmanlı Tarihi Cilt 6 Joseph von Hammer Sayfa 187
Akademik Ders Notları 1938-1986 & Timur İnkılap Tarihi Osmanlı Tarihi- Timas Yayınları-Prof. Dr.Halil İnalcik
Murat Belge, Genesis, “Büyük Ulusal Anlatı'' ve Türklerin Kökeni, İletişim Yayınları

"Kızıl Elma" haberi, 26 Mayıs 2017 tarihinde yazılmıştır. 26 Mayıs 2017 tarihinde de güncellenmiştir. ABC Kritik kategorisi altında bulunan Kızıl Elma haberi 2017 yılına aittir. Bu haberin yanı sıra sayfamızda birçok güncel bilgi ve son dakika haberler yer almaktadır. Kızıl Elma 2024 konusundaki bu haber içeriği objektif bakış açısının yansımasıdır. ABC Kritik konusunda 29 Mart 2024 tarihlidir, bugüne ait güncel gelişmelerden haberdar olmak için bizi Twitter ve Facebook sayfalarımızdan takip edin.

Hubbard Editör

YORUM YAZ

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
SON HABERLER
  1. 16:38 Hasan Can Kaya'dan Şaşırtan Açıklama: 'Hayranımla Birlikte Olurum'
  2. 16:34 Brad Pitt ve Penelope Cruz, Fransız Moda Devi İçin Unutulmaz Bir İşbirliğine İmza Attı
  3. 16:29 Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov'dan Çarpıcı Açıklamalar: Terör Saldırısı ve Ukrayna'nın Barış Planı
  4. 16:27 Gurur Verici Başarı: Dev Türk Şirketi NATO'dan Dev İhale Kazandı!
  5. 16:27 İstanbul'da CHP'ye Yelken Açan İlçeler: Artıbir Araştırma'dan Çarpıcı Veriler
  6. 16:26 Huawei, 2023'te Gelirlerini Artırarak Başarıyı Yakaladı
  7. 16:23 Balıkesir'in 'Kirli Hanım' Peyniri Norveç'te Bronz Madalya Kazandı
  8. 16:12 Goldman Sachs Türkiye analizi yaptı: Yerel seçimler Türkiye'nin ekonomisini nasıl etkileyecek?
  9. 16:12 Yeniden Refah Partisi'nin adayı, AKP'nin lehine geri adım attı!
  10. 16:04 Fenerbahçe'nin Transfer Hızı: Lorran ve Rodriguinho Gündemde!
  11. 15:58 ABD'de Şubat Ayında Tüketim Harcamaları Yükseldi, Ancak Gelirler Beklentilerin Altında Kaldı
  12. 15:55 Mossad Başkanı Hamas ile Rehine Takası Önerdi, Netanyahu Reddetti
  13. 15:52 Güven Hokna'nın Set İtirafı: Yaprak Dökümü'nde Tuvalet Temizliği!
  14. 15:47 Kırlangıçların Uzun Mesafeli Uçuş Yetenekleri: İsveç Araştırması Detayları Ortaya Çıktı
  15. 15:33 RTÜK, Yerel Seçim Öncesi Siyasi Reklamların Yasaklanacağını Duyurdu!
  16. 15:28 Fiorentina, Zaniolo Hamlesiyle Transfer Pazarında Hareketlilik Yaratıyor
  17. 15:21 İsrail'in Halep'e Hava Saldırısında 38 Kişi Öldü
  18. 15:15 Beşiktaş, 2024-2025 Sezonu İçin Transfer Komitesi Kurdu
  19. 15:10 Xabi Alonso, Gelecek Sezon İçin Kararını Verdi: Leverkusen'de Kalacak!
  20. 15:05 Kurtuluş Kuş'un Evlilik Heyecanı Acı Haberle Karıştı: Eşi Nezaket Şimşek'in Düşük Haberi
ABC Kritik Haberleri