Wensenlijstjes bezorgen informateur Schippers hoofdbrekens

De opdracht van informateur Edith Schippers was al ingewikkeld. Maar nu steeds meer partijen elkaar blijven uitsluiten als onderhandelingspartner, wordt de formatie zo gecompliceerd dat hij dreigt vast te lopen.

Het bezorgt informateur Edith Schippers (VVD) forse hoofdbrekens. Het grootste probleem is dat D66, een van de partijen die onmisbaar worden geacht voor een meerderheid, niet wil meewerken aan een kabinet met de ChristenUnie.

Onwenselijk

D66-leider Alexander Pechtold volhardt in zijn standpunt dat het 'onwenselijk' is een coalitie te vormen met de partij van Gert-Jan Segers. Pechtold had dat woensdag ook al gezegd, maar kwam gisteren met nieuwe bezwaren. D66 en ChristenUnie aan één tafel zetten is zinloos, vindt hij. "Ik zie weinig kans van slagen."

Door die weigering kan Schippers niet beginnen aan een tweede ronde onderhandelingen. Ze geeft de partijen daarom een 'moment van reflectie', vertelde ze vanochtend. Ze wil nog niet spreken van een impasse, want "we zijn nu anderhalve dag op weg". Maar de informateur doet  wel "een oproep aan alle partijen om eens goed na te denken welke mogelijkheden zij voor zichzelf zien".

D66-leider Pechtold is zeer teleurgesteld dat de eerste ronde, met GroenLinks, deze week is mislukt. Het was zijn droomkabinet. D66 wil nu dat de informateur serieus kijkt naar een kabinet met PvdA of SP. Maar die partijen weigeren.

Edith Schippers zocht gisteravond naarstig naar een uitweg in de dreigende impasse. SP-leider Emile Roemer werd ontboden. Hij vertelde de informateur andermaal dat zijn partij niet in een coalitie zal stappen met de VVD. "Het was nee, het is nee en het blijft nee", zei Roemer gisteravond.

Impasse

Roemer stond al sinds het Kamerdebat van woensdag onder druk van D66 en CDA, die niet begrijpen dat de SP de VVD blijft uitsluiten. Roemer zou 'het lef moeten hebben' met Rutte te onderhandelen. De SP-leider vertelde toen dat hij alleen opteert voor een centrum-linkse coalitie, met het CDA, maar die vindt dat zelf weer geen optie. CDA-leider Sybrand Buma meldde dat gisteren aan de informateur. Hij trok daarna de conclusie dat de formatie in een 'impasse' zit.

Ondertussen zit informateur Schippers niet alleen met het probleem hoe ze D66 aan tafel moet krijgen, maar moet ze ook zorgen dat de nieuwe gesprekskandidaat, de ChristenUnie, gemotiveerd blijft. Segers heeft al gezegd dat hij alleen komt onderhandelen over een vierpartijenkabinet met VVD, CDA en D66 als hij echt 'gewenst' is.

D66 herhaalde gisteren dat een coalitie met VVD, CDA en ChristenUnie te wankel is met slechts één zetel meerderheid. Ook houdt Alexander Pechtold vast aan een kabinet dat 'progressieve en conservatieve partijen' verbindt. Met de ChristenUnie is dat niet zo, vindt D66. Op de achtergrond speelt ook dat de partij slechte ervaringen heeft met regeren met alleen rechtse partijen. De vorige keer (Balkenende II, 2003-2006) liepen de D66-kiezers uit teleurstelling massaal weg.

Zelfs als informateur Schippers de ChristenUnie en D66 wel gemotiveerd weet te krijgen en houden, wordt een tweede ronde een taaie klus. De verschillen tussen de twee partijen zijn groot en zitten over en weer diep. De ChristenUnie ziet de strijd tegen D66-plannen voor zelfbeschikking voor ouderen die een 'voltooid leven' hebben, als een van haar belangrijkste speerpunten. Omgekeerd ziet D66 het niet zitten om de wereldbeschouwing van de ChristenUnie in een regeerakkoord te omarmen. D66 vindt ook dat de ChristenUnie te eurosceptisch is. Pechtold: "We hebben tijdens Rutte II prima samengewerkt met de CU, maar toen ging het over werk en zorg. Over het kasboek, niet over de Bijbel."

Toch hebben beide partijen ook veel gemeen, over vluchtelingenbeleid en klimaat denken ze bijna hetzelfde. Voorlopig wijst alleen de ChristenUnie op vooral de overeenkomsten en ziet D66 alleen de verschillen.

Lees ook:

Opinie: Laat het CDA nu buiten de formatie door Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren.