Innovatie

Ontwikkelingshulp: pleidooi voor open source knowledge database

0

Het ging in Pauw en Witteman van 22 oktober onder andere over ontwikkelingshulp. “Maar”, zo vroeg Jeroen Pauw aan arabist Hans Jansen, “is uw antwoord dan: doe maar helemaal niets?”. Jansen: “Van wie heeft Nederland ontwikkelingshulp gekregen, om van de 12e eeuw naar de 21e eeuw te komen?”.

Van niemand, zo was de conclusie. Dus waarom zouden wij nu hulp aan anderen geven? Als ik niks van jou krijg krijg jij niks van mij. Het is het prisoner’s dilemma for dummies. Ieder voor zich en God voor ons allen en als God niet bestaat dan blijft het gewoon ieder voor zich.

Begin deze maand had ik het voorrecht om samen met oud bankier en formateur Herman Wijffels de gedachten van een groep ondernemers mee op wandeling te nemen. Wijffels sprak over onze ‘commons’, datgene wat we gemeenschappelijk hebben, hetgeen we delen op deze wereld. Het kan het milieu zijn, de toekomst, de verdeling van grondstoffen en kennis, of de zorg voor zoet water. Het heeft te maken met de duurzaamheid van onze wereld. Eeuwenlang hebben we ons laten leiden door een mengsel van Darwin, Newton en Descartes. De overlevingsdrang van Darwin, het deeltjes-denken van Newton en het rationele van Descartes, gooi deze drie ingrediënten bij elkaar, zet er een protectie-wal omheen en je krijgt binnen de kortste keren een verschil in welvaart tussen diverse samenlevingen.

Accepteer cookies

Hans Jansen legt bij P&W uit waarom ontwikkelingshulp faalt

Het verschil tussen gisteren en morgen is alleen dat de intensiteit van de verbindingen tussen mensen, locaties en gedachten is toegenomen, waardoor de snelheid van verplaatsing dramatisch toeneemt, net zoals het aantal verbindingen tussen punten op de aarde. En –zo zei Wijffels – verbinden is de kern van duurzaamheid. Alle reden dus om te denken dat een duurzame toekomst binnen handbereik ligt. We zitten dichter bij elkaar dan ooit, maar de bereidheid om elkaar iets te gunnen is onveranderd.

We zorgen goed voor ons zelf, het eigenbelang is eerder aan de beurt dan het algemeen belang. De theorie van economische spel theorieën bevestigt dit. De uitkomst van een spel als dat van het prisoner’s dilemma is in de loop der eeuwen opmerkelijk constant gebleven. En dat is interessant: het atomistisch (Newton) egocentrisch (Darwin) rationele (Descartes) gedrag van de mens is constant, maar de omgeving verandert razendsnel. Als de omstandigheden voor vogels dramatisch veranderen zoeken ze een ander leefgebied op, maar als mensen dit meemaken veranderen ze eenvoudigweg de regels.

Waarom zou je prijsafspraken verbieden? Prijsafspraken zijn bij uitstek geschikt om het niveauverschil tussen de verschillende meso-samenlevingen recht te trekken, om bijvoorbeeld boeren weer in het zadel te helpen. Waarom wordt het intellectueel eigendom zo krampachtig beschermd? In de wereld zijn prachtige voorbeelden te vinden van open source software ontwikkeling, waarom geen open source knowledge base? Wikileaks is een aanzet, het mag worden uitgebreid naar Wikiknowledge.

De tijd wordt steeds sneller en deelbaarder. Dus bedenken de bevoorrechten constructen om dat proces te remmen. Maar de tijd laat zich niet remmen. Nederland kreeg inderdaad geen ontwikkelingshulp, Jansen heeft gelijk. Dus wat deden we? We gingen de ontwikkelingshulp halen, in de Overzeese gebiedsdelen. Mensenrecht is het recht om te delen. We kunnen het ook anders stellen: laten we terugbrengen wat we toen wegroofden. En daar kan dat netwerk nog een hele mooie rol in spelen.

Deze column is eveneens verschenen in Het Financieele Dagblad.
Bron afbeelding wereldbol met figuren: David Armano van Logic + Emotion.